Carla, auteur op Stresspreventie.nl

jul 22

Persoonlijk Leiderschap

Wat is persoonlijk leiderschap?

Persoonlijk leiderschap is het vermogen om de eigenschappen voor positief leiderschap te ontwikkelen om zelf de richting van je leven te bepalen in plaats van tijd en toeval je koers te laten bepalen.

Persoonlijk leiderschap gaat van start wanneer jij besluit je eigen lifecoach te worden. En je eigen persoonlijke missie te leven die jouw waarden en levensdoelen weerspiegelen

Waarom is persoonlijk leiderschap nodig?

Omdat persoonlijk leiderschap zich ontwikkelt van binnen naar buiten, worden de effecten niet alleen gevoeld door jou en je familie, maar ook door anderen in je omgeving en op je werk.

Bijvoorbeeld, Abraham Lincoln begon zijn politieke carrière met gebruikmaking van verschrikkelijke communicatie skills, inclusief zijn humor en intelligentie, om al zijn politieke tegenstanders te bekritiseren. Zo erg dat hij zelfs een politicus tot tranen bewoog tijdens een debat. Hoewel het effectief was, werd Lincoln toch oncomfortabel door de toon van zijn campagne. Na een tijdje leerde hij zijn persoonlijke leiderschap skills te gebruiken, inclusief zijn zelfdiscipline, om zijn meesterschap in taal in te zetten ten gunste van het Amerikaanse volk. Dit maakte het mogelijk om een effectieve leider te worden (op zijn minst gezegd) en een van de beste sprekers ooit.

Welke kwaliteiten maken je een Persoonlijk leider?

Hier zijn enkele persoonlijke leiderschapskwaliteiten die we kunnen ontwikkelen om onze positieve kracht en talenten voor succes te garanderen, in het voordeel van iedereen waar we mee samenleven en werken:

Visie—Als je een missie hebt (een overzichtelijk gameplan) met een kristalheldere visie van je doelen en de leiderschap skills die je wilt hebben. Dat is essentieel voor effectief persoonlijk leiderschap.

Een leider heeft een vooruitziende missie en hij motiveert zijn team om zijn visie te leven en zichtbaar te maken in hun eigen werk. Zodat zij met hem samenwerken om samen een grote impact te maken op elk gebied van hun bedrijf en hun leven. Want als je mensen weten dat ze ertoe doen en belangrijk zijn voor het grote geheel, dan voelen ze zich goed over zichzelf. En zo creëren ze de beste resultaten/kwaliteit voor het bedrijf en hun eigen leven.
Een goede leider vertaald zijn grote doelen door in zijn organisatie door de medewerkers zelf hun eigen behapbare doelen te laten maken. Die kleiner zijn (3 of 5 doelen) en in 1 oogopslag te lezen zijn. De medewerker ziet dan precies of hij het goed doet aan de hand van die kleine doelen en managet daarmee zichzelf. 80% van je belangrijke resultaten komen uit 20% van je doelen, dat is een vast gegeven. Het is dus belangrijk dat die doelen helder en te doen zijn.

Zelfdiscipline—Als goed leider wil je graag dat je medewerkers zelf nadenken over oplossingen als er uitdagingen op hun pad komen. Dat zij naar jou als leider toe komen en het probleem weten te identificeren en ook een oplossing bedenken. Je vraagt: Wat doen mensen wel en wat doen ze niet? Wat wil je dat er gebeurt/veranderd? Weet je dat niet dan ben je eigenlijk gewoon aan het klagen: je kunt namelijk wel vertellen wat er mis is maar niet wat de oplossing is. En klagen dat doen we hier niet. De mensen denken zelf na en jij checkt of ze nog steeds hun gewenste resultaat bereiken.

Iedereen wordt in deze organisatie bekend gemaakt met deze manier van werken en zelf verantwoordelijk gehouden voor het resultaat. Daarbij komt best wat zelfdiscipline kijken want de meeste leiders zijn gewend om problemen zelf op te lossen en zelf in de bres te springen.
Je snapt dat deze manier van probleemoplossing de manager enorm veel tijd bespaart, als hij hier consequent mee omgaat. Het vereist best enige zelfdiscipline om zelf ook deze aanpak toe te blijven passen.

Als een natuurlijk leider laat je ook zien dat je je steentje bijdraagt wanneer er een hoge werkdruk is. Dat je op zijn tijd zelf de handen uit de mouwen steekt en je mensen zelf een oplossing voor deze uitdaging laat bedenken om de werkdruk zoveel als mogelijk te voorkomen. Dit creëert een gevoel van loyaliteit onder je medewerkers zodat ze het gevoel hebben er niet alleen voor te staan.
Prijzen/belonen—Vertel mensen wat ze goed doen. In de meeste organisaties verteld de manager je wat je fout doet, wat niet goed gaat. Daarmee stuur je alle aandacht naar hetgeen je juiste niet wilt. Goede leiders doen het tegenovergestelde en vertellen hun mensen wat ze allemaal goed doen.

Dat is ook erg makkelijk want als jouw mensen gewend zijn om elke dag even te checken of ze nog op koers zitten om hun 3 tot 5 doelen te behalen, dan is het voor jou een makkie om te zien of ze nog op schema zitten en waar ze eventueel afwijken. Met deze integriteit (dat je hen niet wilt betrappen maar juist wilt stimuleren), verdien je respect en vertrouwen bij je mensen om je heen.

Eerlijk—Nu je medewerkers weten dat je hen niet wilt controleren om op hun fouten te wijzen, maar juist om hen te stimuleren het nog beter te doen. Zullen ze er totaal geen moeite mee hebben om wekelijks bijvoorbeeld een overzicht te geven van hun doelen.

Ze durven het ook eerlijk toe te geven, als ze niet op koers zitten en vertellen je ook waarom. Vooral henzelf laten bedenken hoe ze dit weer op peil kunnen krijgen, maakt dat ze steeds meer vertrouwen krijgen in zichzelf.
Jij als leider kunt dan steeds een stapje terug doen en de medewerker voelt zich goed en wordt steeds zelfstandiger. Vertel ze daarom wat ze goed doen en ook dat jij je daarom ook heel goed voelt als manager omdat ze alles zo zelfstandig oppakken en jij er bijna geen werk aan hebt. En moedig ze daarom ook aan om dit te blijven doen. Dat je heel erg het vertrouwen hebt in hen als persoon en dat je erin gelooft dat jullie samen dat succes bereiken.
Die eerlijkheid is de kroon op je werk als leider. Je moet eerlijk zijn naar je teamleden toe over elke beslissing en situatie, hoe moeilijk dat soms ook is. Als jij eerlijk naar hen toe bent, zijn zij dat ook naar jou toe. Je mensen worden steeds gemotiveerder omdat ze merken en zien dat ze het goed doen en dat ze er toe doen.

Open communicatie—de redirect is daarin heel belangrijk: als er iets niet naar wens gaat benoem je dat meteen zodat ze zien wat je bedoelt. Dit is een essentieel verschil met hoe het er in de meeste bedrijven aan toegaat. Daar krijg je meestal alleen te horen wat je niet goed doet. Of op het einde van het jaar een functioneringsgesprek waarin je hoort wat wel en niet goed ging.
De efficiënte manager die doet dat eigenlijk het hele jaar door met een redirect. Dit is een kort gesprekje waarin je benoemd wat er fout ging. En meteen gaat je medewerker zelf verklaren of oplossingen zoeken en ligt de verantwoordelijkheid weer terug daar waar het hoort. Iedereen weet dat een redirect niet meer of minder is dan een gemaakte fout, dat iedereen kan overkomen.
Vriendelijk zijn—Albert Schweitzer, arts en Nobelprijs winnaar, zei het beknopt: “Als de zon ijs kan laten smelten dan kan vriendelijkheid: onbegrip, wantrouwen en vijandigheid laten verdwijnen”

Over feedback:

Het eerste deel om een groot leider te worden, bestaat uit bewust worden van je eigen sterktes en zwaktes. Zodat je je zwaktes steeds sterker kunt maken door er bewust mee aan de slag te gaan. Kijken wat er achter de zwaktes schuil gaat, kan daarbij een eerste stap zijn.
Vaak zitten daar belemmerende overtuigingen of gebeurtenissen vanuit het verleden onder. Het is belangrijk die te gaan ontdekken en transformeren omdat ze je belemmeren om de leider te worden die je graag wilt zijn. Want je geeft feedback altijd vanuit je eigen wereldbeeld, jouw perceptie. Daarom is het belangrijk om te weten of dat wereldbeeld niet vertroebeld wordt door overtuigingen of belemmeringen. Zodat je weer met een heldere blik door je eigen ogen kunt kijken naar hetgeen er in je omgeving gebeurt.

Medewerkers vinden het fijn om op een juiste manier feedback te krijgen op hun resultaten. Dat ze te horen krijgen wat goed gaat, dat zal hen motiveren dit vol te blijven houden. En als er iets fout gaat, dat ze zelf de oplossing mogen bedenken. Daar coach je hen bij, je legt ze niets op (zeker niet je eigen mening). Een goed leider stelt de juiste (open) vragen en laat de ander zelf het denkwerk doen. Luisteren naar de ander is daarbij een cruciale skill, waar menig leider de grootste moeite mee heeft. Maar oefening baart kunst, zeker in luisteren en de juiste vragen stellen.

Leiderschapsstijlen:
We noemen er even een paar:
• Transactioneel: Wanneer een organisatie met voornamelijk routinematig werk te maken heeft en zichtbaar meetbare eindresultaten, werd er (vroeger) vaak gekozen voor deze stijl. Dit is een directieve stijl en gaat ervan uit dat medewerkers gemotiveerd kunnen worden door ze te belonen of te straffen. Tegenwoordig zie je deze stijl (gelukkig) bijna na niet meer.
• Charismatisch: is gebaseerd op de persoonlijke kwaliteiten van de leider en de erkenning daarvan door de volgelingen. Affectieve binding tussen de leider en de volgelingen is daarbij cruciaal. Een charismatisch gedreven leider heeft een heldere visie voor de toekomst met een sterke competitiedrang.
• Helper: Deze stijl kenmerkt zich doordat de leiders het belang van hun medewerkers voor het eigenbelang zetten. Daarnaast stimuleren ze de creativiteit, delen ze de macht en stimuleren de groei van hun medewerkers.
• Transformationeel: Deze stijl legt sterk de nadruk op mensen die gedreven worden door een missie. Ze lijken efficiënter te werken wanneer ze een haalbaar doel in hun vizier hebben. De leiders worden verwacht hun visie te communiceren op een manier die betekenisvol is en eenheid creëert, een soort community gevoel onder de medewerkers. Als resultaat motiveren ze hun medewerkers om buitengewone resultaten te bereiken door hun houding.
• Samenwerkend: In deze leiderschapsstijl werken individuen samen om een wederzijds voordeel te bewerkstelligen. Dat houdt in dat medewerkers informatie communiceren, zodat ze hun eigen beslissingen kunnen nemen. Zulke samenwerkingen hebben begrip over verschillende culturen nodig en faciliteren de integratie en onderlinge afhankelijkheid. Deze synergie resulteert in werkende praktijkvoorbeelden die groter zijn dan de totale som van de individuele inspanningen.
• Distributie: Deze stijl wordt steeds belangrijker in deze eeuw van globalisatie wat vereist dat de verantwoordelijkheid wereldwijd verspreid wordt. De meeste bedrijven zijn daardoor minder hiërarchisch geworden in hun leiderschaps aanpak. Deze stijl vraagt in de aanpak van de leider dat ie de steeds veranderende bedrijfsomgeving snapt en doorziet, samen met het bouwen aan betrouwbare relaties. Creëer geloofwaardige en mooie beelden van de gewenste toekomst waar je medewerkers in de organisatie naartoe kunnen werken, die op hun beurt nieuwe manieren zullen creëren om taken te benaderen.

DISC Training:

Het DISC profiel, is een tool dat gebruikt wordt om verschillende persoonlijkheids- en leiderschapsstijlen in kaart te brengen. Als je een DISC profiel invult, dan krijg je een complete serie met vragen dat verwerkt wordt tot een gedetailleerd rapport over jouw persoonlijkheid, gedrag (en eventueel leiderschapsstijl). Je ontvangt ook tips die werk gerelateerd zijn en adviezen hoe je het beste met personen van andere DISC stijlen samen te werken.

Het DISC® model biedt een gemeenschappelijke taal die mensen kunnen gebruiken om zichzelf en de ander beter te begrijpen en om hun eigen gedrag naar anderen toe aan te passen — binnen je werk, de verkoop, je leiderschapsrol en alle andere relaties.

DISC profielen helpt jou en je team:
• Vergroot je zelfkennis: hoe reageer je op conflicten, wat motiveert je, wat veroorzaakt bij jou stress en hoe los je problemen op?
• Verbetert je werkrelaties doordat je de communicatiebehoeften van je teamleden leert herkennen en er beter op in kunt spelen
• Faciliteer je je teamleden beter en leer je productief conflicten op te lossen
• Ontwikkel betere (verkoop) skills door je klant stijlen te identificeren en daarop te anticiperen en zo meer verkopen te closen
• Effectiever managen doordat je de prioriteiten en behoeften van je medewerkers en teamleden beter doorziet en begrijpt

DISC staat voor:

D – Dominant, daadkrachtig, doorzetten, direct, DOEN

Deze stijl legt de nadruk op het bereiken van resultaten, is in hoofdzaak taakgericht en snel
Gedrag:
– Ziet het grote geheel
– Kan bot zijn
– Gaat uitdagingen aan
– Komt meteen in actie
I – Interactief
Deze stijl legt de nadruk op het beïnvloeden en overtuigen van anderen, openheid, relaties, is mensgericht en snel
Gedrag
– Is enthousiast
– Is optimistisch
– Werkt graag samen
– Houd er niet van negeert te worden
S – Samen
Deze leiderschapsstijl legt de nadruk op samenwerking, eerlijkheid, afhankelijkheid, stabiel, aanmoedigend, is mensgericht en rustig
Gedrag
– Houd niet van haast
– Rustig type
– Kalme aanpak
– Aanmoedigende feedback
C – Consciëntieus
Deze stijl typeert zich door calculerend te zijn, correct, kwaliteit en precisie zijn belangrijk, expertise, competent, is taakgericht en rustig
Gedrag
– Houd van onafhankelijkheid
– Objectieve beredenering
– Wil graag de details horen
– Bang om fouten te maken

Principes van Ethiek, Intuïtie & erbij horen

Maakt niet uit wat iemands leiderschapsstijl is, een effectieve leider wordt primair geleid door zijn morale kompas. Een leider mag nooit zijn waarden uit het oog verliezen. Een goed leider vertrouwt op de eigen intuïtie bij het nemen van beslissingen. En let erop dat dit zowel in het voordeel van het bedrijf als het welzijn van de teamleden is. Een goed leider neemt zelf niet alle beslissingen maar faciliteert zijn teamleden om zelfstandig oplossingen te bedenken voor alle uitdagingen die ze op hun pad tegenkomen. Daarom worden werknemers actief gestimuleerd en enthousiast aangemoedigd door hun leider. Zodat deze een goede band heeft met de groep, die graag een stapje extra doen als dat nodig is. Die connectie samen met wederzijds vertrouwen maken van een team een Dreamteam dat voor elkaar klaar staat. Ze geloven in samenwerking en groepskeuzes die zorgen voor de beste resultaten en daarmee het succes van het bedrijf. Omdat ze haalbare doelen stellen en iedereen aan zijn of haar eigen doelen werkt, wordt van ieders potentieel maximaal gebruik gemaakt.

Model voor leiderschap ontwikkeling

De leider krijgt van de teamleden geregeld feedback over hun behoeften, wat ze nodig hebben van hun leider. Als iemand net in dienst is, zal die behoefte groter zijn dan bij iemand die al langere tijd in dienst is. Ook als vaste medewerkers andere taken krijgen, zal de behoefte (tijdelijk) groter zijn. Een goed leider voorziet daarin en zorgt continue voor zijn of haar eigen groei. Hierdoor ontwikkelt het team zich tot een bekwaam team dat minimale input van hun leider nodig hebben.

Conclusie

Vandaag de dag zien we bedrijven constant onder druk veranderen en meebewegen om mee te kunnen blijven doen in hun markt. Om aan de steeds hogere kwaliteitseisen te kunnen voldoen, moeten leiders zichzelf continue upgraden. Hier komt natuurlijk leiderschap als meest invloedrijke factor om de hoek kijken. Het is noodzakelijk om je eigen leiderschapsstijl en -gedrag in beeld te hebben en daar bewust van te zijn of er verbeteringen mogelijk zijn. Dit om je team mee te nemen in de uitdagingen die op jullie pad liggen. Jouw leiderschapskwaliteiten zijn onmisbaar om je team goed en efficiënt aan te kunnen sturen. Zodat zowel het welzijn van je teamleden, als de organisatie resultaten, als de collegialiteit optimaal blijven.
Alleen kwaliteitshandboeken zijn niet genoeg om de kwaliteit te kunnen waarborgen. Het grootste probleem van deze tijd is gemotiveerde en bekwame medewerkers aan te trekken en te behouden. En daar komt jouw leiderschapsstijl als belangrijkste middel, om de hoek kijken. Jij bent de boei waaraan je teamleden zich kunnen vasthouden, mocht het nodig zijn. De rots in de branding. Dus zorg goed voor je leiderschap skills en houd deze up-to-date. Daarom zijn deze skills rijkelijk vertegenwoordigd in onze trajecten, omdat ze van levensbelang zijn voor jouw bedrijf. Ben je benieuwd naar jouw DISC profiel ? Klik hier voor meer informatie. Wil je een gratis strategiesessie om te zien waar je kunt optimaliseren op het gebied van stress- en leiderschapsmanagement? Klik dan hier voor meer informatie

jul 06

Herstel van Burnout

By Carla | Burnout

Burn-out is hard op weg welvaartziekte nummer 1 te worden in de wereld. Meer dan een miljoen Nederlanders zitten al in de gevarenzone. 1 miljoen! En dat aantal zal de komende jaren alleen maar verder oplopen. Schrikbarend toch? De feiten liegen er niet om en de cijfers al helemaal niet. Deze te verwachten extra verzuimkosten zullen de komende jaren als een boemerang op ons af komen, als we nu niet ingrijpen. Maar dan moeten we eerst goed begrijpen waar we het over hebben. Dus zijn we op zoek gegaan naar de feiten: burnout tips

De term burn-out werd voor het eerst bedacht door psycholoog Herbert Freudenberg om de effecten van stressvol en idealistisch werk te beschrijven. Er is geen duidelijke definitie van Burnout, maar het wordt in het algemeen gedefinieerd als "een psychologisch syndroom van emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke prestatie wat kan optreden bij mensen in hun werkomgeving." Een andere relevante definitie is "een defensieve reactie op langdurige beroepsmatige blootstelling aan veeleisende interpersoonlijke situaties die psychologische spanning met zich mee brengen en onvoldoende ondersteuning daarin krijgen." Om te weten hoe burnout kan ontstaan is het belangrijk eerst meer over stress te weten te komen. Want zonder stress geen burnout.

Hoe ontstaat stress?

Stress is een natuurlijke reactie van je lichaam op gevaarlijke of spannende situaties. Wanneer je je onveilig of bedreigd voelt, zorgt je brein ervoor dat het in ‘overlevingstand’ gaat namelijk in de vecht- of vluchtmodus gaat waardoor ons overlevingsmechanisme in werking treedt. Je spieren spannen zich aan waardoor je extra alert bent. Ook stijgt je bloeddruk en je hart gaat sneller kloppen. Blijft de situatie spannend of onveilig? Dan reageert je lichaam daarop door cortisol aan te gaan maken. Dat is een stresshormoon, waardoor de hippocampus geactiveerd wordt. Deze probeert vervolgens om de stressreactie te verlagen. Je snapt al: wanneer er langdurig sprake is van stress, dan slaat deze hippocampus op hol en raken de andere delen van je brein uit balans. En zo ontstaat er een vicieuze cirkel waarbij stresshormoon wordt aangemaakt en het lichaam probeert dat de neutraliseren en dat kost veel energie. Waardoor er weer andere kwalen ontstaat als antwoord op de vermoeidheid van het lichaam.

Symptomen van Burnout:

Er zijn een aantal belangrijke symptomen van Burnout:

Constante (emotionele) vermoeidheid/uitputting;
Niet meer kunnen genieten;
Concentratieverlies;
Vergeetachtigheid;
Onzeker voelen;
Schaamte- of schuldgevoelens
Slecht slapen;
Wallen onder de ogen;
Overmatig zweten;
Veel hoofd- en/of nekpijn;
Spanning in je kaken;
Nergens zin meer in hebben;
Langzaam herstellen na ziekte of verkoudheid;
Negatieve gedachten die je niet los kunt laten;
Gevoel alsof je je leven niet meer zelf in de hand hebt;
Pessimistische gevoelens over jezelf en/of anderen;
Verminderde persoonlijke prestatie of de neiging om je eigen werk negatief te beoordelen;
Perfectionisme: Je hebt de lat zo hoog liggen, dat hij (bijna) niet haalbaar is;
Afzondering: men gaat zich steeds meer terugtrekken in de eigen veilige omgeving;
Veel spanning in het lichaam, wat men zelf vaak niet door heeft;
Prikkelbaar, men komt vaker tot een uitbarsting;
Emotioneel, men barst sneller in huilen uit;
Cynisch, je betrapt jezelf op cynische grappen met een ondertoon;
Men gaat dingen uit de weg die moeilijk of lastig zijn;
Moeite met uit je bed te komen;
Weinig zin in seks;
Ongezonde voeding eten bv suiker, fastfood
Slechte prestaties;
Angst- en paniekgevoelens;
Een vol hoofd hebben;
Verslavingsdrang: meer roken, alcohol, drugs, shoppen etc
Opgejaagd gevoel, alsof je altijd ‘aan’ staat;
Slechte relatie;
Piekeren;
Onverschilligheid
Gevoel dat je een ‘lege’ baterij hebt, die niet meer vol geraakt

De feiten over burn-out

Als je langere tijd op je reserves teert en niet voldoende rust neemt. Je put als het ware je lichaam uit, zonder bij te tanken. Er is geen balans meer tussen belasting en belastbaarheid van je lichaam omdat je het te lang en te veel hebt gebruikt. Hoe kan dat gebeuren?

Fysiek> Door vaak en lang te sporten;
Mentaal > Doordat je een drukke baan hebt, (misschien in combinatie met het ouderschap) waarbij je veel moet nadenken, onthouden en schakelen
Psychisch: Doordat je targets of doelen moet halen, kan dat stress veroorzaken en bv ook problemen op het werk of relatieproblemen
Gezondheid: Door het hebben van bv een (chronische) ziekte of slechte voeding

Zolang het herstel na een inspanning (beweging/werk/ stress periode/ ziekte etc) gelijk is aan de inspanning zelf, is het helemaal oke. Maar vaak op het moment dat gedurende een lange tijd het herstel te kort is om van de inspanning te herstellen, vormt het een probleem. Soms gaat dit een aantal jaren goed, en hersteld het lichaam zoals het behoort te doen. Totdat het daar ineens mee ophoudt. Dan zegt het lichaam: Nee en vrijwel van het 1 op het andere moment zijn de (energie)voorraden op en ontbreekt je de kracht. Je lichaam is letterlijk en figuurlijk opgebrand.

Wat zijn de oorzaken van een Burnout?

Dat kunnen allerlei zaken zijn zoals bijvoorbeeld:

Perfectionisme (als iemand de lat voor zichzelf zo hoog legt, dat hij of zij er nooit bij kan, het is eigenlijk nooit goed genoeg
Weinig zelfvertrouwen, men voelt zich onzeker bij het verrichten van een taak
Men vindt het lastig de eigen grenzen aan te geven (kan moeilijk ‘nee’ zeggen)
Weinig eigenwaarde, men ziet de eigen waarde niet, voelt zich ‘waardeloos’
Geen doel, wat wil ik nu eigenlijk echt?
Men werkt voor het geld, niet omdat ze het leuk vinden
Ervaren van veel plichten maar weinig rechten
Zichzelf niet kunnen of durven zijn, een masker dragen
Geld, de overstap naar een leukere baan niet durven maken omdat ‘er geld op de plank moet komen’
Eigen grenzen niet aangeven
Relatieproblemen thuis en men ziet geen uitweg dan: ‘slikken of stikken’
Authentiek zijn, wie durft zichzelf te zijn ongeacht wat iemand ervan vindt?
Autonomie, waar heb je iets voor het zeggen?

Hoe zit dat werkgerelateerd?

Mensen moeten veel en mogen weinig, geven zij aan bij onderzoek naar de oorzaak van stijgende burnout cijfers. De combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie verhoogt het risico op werkstress aanzienlijk. Deze combinatie komt het meeste voor in de horeca, onderwijs, gezondheidszorg en vervoer. Dus is het niet zo verassend dat precies in deze branches het aantal burn-out uitvallers fors is toegenomen. Opvallend en zorgwekkend is de stijging van burn-outklachten onder werknemers, van 11% in 2007 naar meer dan 16% in 2017. Deze klachten komen het meeste voor bij werknemers van 25 tot 35 jaar. Een kwart van de werknemers schrijft hun gezondheidsklachten hoofdzakelijk of deels toe aan het werk (bron: https://www.monitorarbeid.tno.nl Mensen die een baan hebben waarbij ze veel interactie met hun (hulpbehoevende/afhankelijke) klanten hebben, worden emotioneel zwaarder belast. Dit is vaker het geval bij mensen die werkzaam zijn in de gezondheidszorg, onderwijs, vervoer en horeca. Zeker het werk met traumapatienten of ernstig zieken brengt een hoge mate van emotionale intensiteit met zich mee. Ook komt het steeds vaker voor dat deze werknemers bedreigd worden tijdens het uitoefenen van hun job, wat ook zal bijdragen aan het gevoel van werkstress en -druk. Onderzoek toont aan dat sociale dienstverleners, vervoer en horeca, in vergelijking tot overige dienstverlening zoals verkoop, leidinggeven en mensen met fysiek zwaar werk, meer emotionele arbeid uit te voeren en hebben een lagere emotionele autonomie. Zaak dus om daar aandacht aan te besteden.

De cijfers liegen niet

De kosten van werkgerelateerd verzuim, arbeidsongeschiktheid en zorg bedragen bijna 9 miljard euro per jaar. Dat is nogal wat toch? En deze cijfers lopen alleen maar op. Als we niets doen, wordt dit onbetaalbaar. Dus werk aan de winkel. Maar hoe dan wel?

Welke risicofactoren zijn er?

Weinig autonomie

Hoe kun je dat aanpakken om die autonomie van werknemers te verhogen? Vaak denken we vanuit oude familiepatronen en overtuigingen dat: ‘Je maar gewoon je werk moet uitvoeren zoals je opgedragen krijgt’ of dat ‘Je hard moet werken voor je centen’. Maar als we naar de resultaten van TNO kijken, dan kunnen we er niet langer omheen en zullen we iets moeten doen aan deze ouderwetse aanpak en gedachtegang. Want voordat je het weet kun je geen kip meer te pakken krijgen die het werk bij je komt doen. We zien bij bedrijven waar we komen dan ook een ontzettende struggle hoe ze dit dilemma kunnen aanpakken. En ook hoe lastig het is om uit dat oude denkpatroon te geraken, het ‘top-down’ denken. Terwijl het eigenlijk heel erg simpel is. Laten we een simpel voorbeeld nemen van een medewerker die aan de lopende band in een fabriek staat. Dan denk je: Hoe kun je de autonomie van zo’n medewerker vergroten? Betrek altijd de medewerker zelf bij de oplossing. Vaak weten zij zelf heel goed wat ze zouden willen en hoe ze het zouden willen. Denk en zeg niet te snel dat iets onmogelijk is en vraag je af: Hoe dan wel? Wat is wel mogelijk? Je zult zien dat er veel meer mogelijkheden en wegen naar Rome leiden dan je in 1^e instantie zou denken.

Werkomgeving

Hieronder valt bijvoorbeeld: Gevaarlijk werk, lawaai en gevaarlijke stoffen. Dit percentage van het ziektepercentage is tussen 2007 en 2017 eigenlijk amper veranderd. Het is zelfs licht gedaald vanwege de vele veiligheids- en milieu maatregelen in onze wet- en regelgeving. Wel geven werknemers aan de balans van werk en leven minder goed te ervaren waardoor er grotere kans is op ontevredenheid > uitval.

Methoden om van Burnout te herstellen

Wat kun je zelf doen om een burnout op te lossen?

Zorg voor je werknemers en geef ze tools/tips die ervoor zorgen dat ze beter voor zichzelf gaan zorgen. Ga bijvoorbeeld tussen de middag een blokje om wandelen met een aantal collega’s. Even de buitenlucht in, even afleiding en in beweging komen, helpt enorm. Je voelt je frisser en je brein is ook even ‘gelucht’ en leger dan voor de pauze. Zeker als je stressvol werk hebt, is het belangrijk om regelmatig te bewegen want beweging zet je neurologie aan het werk. Het zorgt ervoor dat er beweging komt in je lichaam waardoor er van alles in gang gezet wordt. Onderzoek toont aan dat medewerkers hun spanning afvoeren door:

Fysieke activiteiten (boek lezen, TV kijken, hobby’s, tuinieren, vissen, tekenen, schilderen, schrijven, zingen etc.
Meditatie (wij noemen het liever me-time), zeer effectief omdat je tijdens het ‘niets doen’ je hoofd leeg maakt en stressniveau verlaagt
Beweging, zoals wandelen, hardlopen, joggen, yoga, fitness, spinnen etc.
Therapie of training, waarbij men gaat kijken naar de stressfactoren en de aanpak daarvan
Gebruik van medicatie, vaak wordt anti-depressiva voorgeschreven door artsen
Gebruik van alcohol, drugs, gamen, shoppen, Social Media etc. Wat in toenemende mate een probleem vormt omdat dit soort vluchtgedrag weer tot andere (gezondheids)problemen kan leiden

Fysieke of recreatieve activiteiten

Beweging is het allerbeste medicijn tegen stress en burnout, dat is inmiddels uitgebreid bewezen. Dus als je werkdruk of stress of spanning voelt, ga dan meer bewegen. Ga fietsen, wandelen, joggen, hardlopen (of wissel wandelen en hardlopen af, een echte aanrader), naar de sportschool, spinnen of dansen of waar jij ook maar zin in hebt. Het maakt niet uit wat je doet, als het je maar ontspant of blij maakt. 8 waar Meditatie wordt vaak als zweverig bestempeld, zo dacht ik zelf ook. Maar sinds ik de kracht van meditatie heb ondervonden, denk ik daar heel anders over. Ik noem het daarom ook liever ‘me-time’. Het is tijd voor mezelf. Tijd dat ik even niets hoef maar gewoon doe waar ik zin in heb. Hoe vaak doen we tegenwoordig nog iets waar we zin in hebben of plezier aan beleven. Meestal wachten we tot in het vrije weekend of vakantie om dat te gaan doen. Terwijl het zooo belangrijk is om dit elke dag te gaan doen. Elke dag iets leuks doen, buikpijn van het lachen hebben, lekker maf dansen door de kamer (er is toch niemand thuis) of lekker mee bleren met de radio in de auto. Heerlijk toch? Doe jij dat iedere dag? Kies jij ervoor om in de file chagrijnig te zijn omdat je weer zoveel tijd kwijt bent of kies jij ervoor om even extra me-time te ervaren en mee te zingen op zo’n hit van vroege tijden? En dat bepaalt voor een groot deel hoe jij je voelt: die keuzes op spannende of eenzame momenten. burnout ontspannen

Onderzoek toont vele voordelen aan van meditateren: waaronder meer focus, betere intuitie, duidelijkheid, concentratie, rust en beter in staat om dagelijkse stress te kunnen beheersen. Yoga is ook een goede manier en bewezen als supermethode tegen stress. Je leert namelijk om de rust in je lichaam op te zoeken. Om spanning in je lichaam op te sporen en los te laten. Zowel Yoga als meditatie zijn daarom goede manieren om met stress en spanning in het lichaam verbeteren. Meditatie is een effectieve manier om stress te verminderen, omdat het kan verjongen en vermoeide, overvolle breinen kan verlichten. Ook worden mindfulness tools gebruikt om stress bij werkdruk te verminderen. Hierbij legt men de aandacht op het doel wat men wil bereiken. En het blijven in het huidige moment zonder de gedachten af te laten dwalen naar toekomst of verleden. Deze technieken worden ook in het bedrijfsleven uiterst succesvol ingezet om het welzijn van de medewerkers te vergroten. Mackenzie en Shapiro bestudeerden het effect van mindfulness interventies onder teams van verpleegkundigen. Zij melden verlichting van stress- en burnout symptomen en meer tevredenheid en ontspanning onder verpleegkundigen.

Professionele ontwikkeling en ondersteuning

Organisatiestructuur

De nummer een reden waarom mensen hun werkplek inruilen voor een andere, is overbelasting. Ongezonde en onveilige werkomgevingen dragen ook bij aan stress en werkdruk en burnout. Het voelen van vrijheid om te handelen, eigenaarschap en autonomie dragen bij aan het welzijn van werknemers. De laagste percentages van werkdruk en stress zijn te vinden in organisaties met veel sociale cohesie oftewel communitygevoel, waar de gezamenlijke doelen bekend zijn, autonomie heerst, en zelf-effectiviteit groot is. Zoals reeds vermeld zijn de voorspellers van hoge burnout percentages de organisaties die onderbemand zijn, hoge druk zetten op hun werknemers en hoge fysieke werkbelasting hebben. Het verminderen van die stressoren heeft een positief effect op iedereen in de organisatie.

Rol van de leider

Leidinggevenden hebben een extra rol in het voorkomen van werkdruk – en stress en burnout. Het hebben van een actieve en zorgzame leider is een belangrijke factor om het stressgevoel te verminderen. Begane leiders zorgen namelijk voor sociale ondersteuning van hun medewerkers en een gezonde werkomgeving. Het ontvangen van steun en positieve interactie van de leider zorgt voor het gevoel bij de medewerker er niet alleen voor te staan. Inzicht hebben op het sociaal welbevinden van je medewerkers kan een vangnet voor stresssignalen voordat het ernstigere gevolgen heeft voor de gezondheid van werknemers en (indirect) ook je klanten. Werknemers met een goede relatie tot hun leidinggevende hebben een positiever beeld van hun werk en meer draagkracht bij werkdruk. Naast een grotere betrokkenheid om problemen onderling met collega's op te lossen en te bespreken. Een fijne leidinggevende zorgt ervoor dat medewerkers blijven, zelfs als er (tijdelijk) een hoge werkdruk en -stress heerst. Omdat ze erop vertrouwen dat hun leider hen beschermt en er alles aan doet om deze omstandigheden zo snel mogelijk te doen veranderen.

Balans tussen werk en privé

Een cruciaal onderdeel is effectieve zelfzorg om het evenwicht te bewaren en bewaken tussen werk en privé. Eventueel met je leidinggevende samen kun je identificeren wat de stressoren zijn en hoe je die eventueel kunt verminderen. Vaak helpt het al om er samen over te praten, gewoon herkennen dat het nu even zo is zoals het is. De leidinggevende stelt de juiste (open) vragen en laat de medewerker zelf de oplossingen bedenken. Eigenlijk is leidinggeven niet meer dan de juiste vragen stellen op het juiste moment (haha ik weet zeker dat er nu mensen zijn, die gaan stuiteren). Maar het is echt zo: de beste coaches, teamleiders en leidinggevenden stellen de juiste vragen zodat de neurologie van de medewerker aan de slag kan gaan met het vinden van de juiste oplossingen in diegene. Want zeggen dat iemand lekker moet gaan tuinieren bv terwijl ze daar een hekel aan hebben, werkt stress alleen maar in de hand. Of voorstellen om een lekker potje te gaan janken, wat natuurlijk heerlijk oplucht maar waar een keiharde salesman echt niet op zit te wachten. Een goede leider helpt de oplossingen zichtbaar te maken en zo een beter evenwicht in alle aspecten van het leven te creëren.

Aanpak van Burnout

Prioriteit geven aan goede relaties

De omgang met je medewerkers is je belangrijkste taak als leider om de gezondheid en veerkracht van je werknemers zo groot mogelijk te houden. Als een medewerker het gevoel heeft dat de leidinggevende geen oog heeft of tijd in hem of haar investeert, is het gevoel van werkdruk – en stress hoger dan wanneer hij dat wel doet. Wat men kan doen om relaties te versterken:

(Verplichte) wekelijkse check-ins, informeren hoe het gaat;
verplichte exit interviews, de reden van vertrek boven water krijgen;
regelmatig MT besprekingen hoe een betere connectie met de medewerkers te behouden;
tevredenheidsenquêtes uitvoeren en medewerkers betrekken bij Plan van aanpak;
het aanmoedigen van medewerkers door persoonlijke feedback op hun doelen;

Opleiding

Vaak worden er wel trainingen gevolgd om de eigen professionele skills te upgraden. Maar minder vaak zie je trainingen op het gebied van selfcare, wat medewerkers zelf kunnen doen om werkdruk en -stress te verlagen. Toch zien we dat die behoefte steeds groter wordt en daarom zit dit ook in onze programma’s geintegreerd. Medewerkers moeten zelf in staat zijn om de tekenen van emotionele uitputting, stress en burnout op tijd te herkennen. En wat kan helpen om erger te voorkomen. Het geven van deze instrumenten om hun werk goed te kunnen doen (ook in lastige omstandigheden) en zo te groeien in die vaardigheden ontbreekt bij de meeste organisaties. En dat is een gemiste kans.

Community gevoel

De meeste medewerker willen graag verbinding maken met hun collega's. Op een fijne manier samenwerken en een leuke leidinggevende, staat voor velen bovenaan hun verlanglijstje als ze op zoek gaan naar een nieuwe baan. Om dat te ondersteunen als werkgever kun je denken aan:

Boekenclub/maandelijkse leesbijeenkomst waarbij je een bepaald boek bespreekt;
Samen iets sociaals doen na het werk of na een training;
Maak sociale ruimtes of bijvoorbeeld een sportruimte waar medewerkers lekker kunnen chillen en iets drinken of eten
Informele ontmoetingen bv in het bos wandelen of iets anders
Laat je fanatasie eens gaan of vraag het je medewerkers wat ze leuk zouden vinden

Bieden flexibiliteit

Waar ook een grote ergernis ligt volgens onderzoek, is onnodig in te vullen papierwerk, checklists, protocollen volgen. Ga eens kijken hoe dat bij jullie zit. Zorg ervoor dat medewerkers ruimte hebben om zelf iets in te brengen, ideeën te opperen, hun creativiteit te vrije teugel te laten. Maak ze verantwoordelijk voor een eigen doelen en bespreek die regelmatig met ze. Wacht niet om daar hun jaarlijkse beoordeling of functioneringsgesprek voor te gebruiken. Maar stel doelen en acties zodat medewerkers kunnen zien of ze nog op koers zitten. Betrek hen bij belangrijke beslissingen. Vraag naar hun mening en ideeën. We zien te vaak in de praktijk dat daar minimaal gebruik van wordt gemaakt en dat is zo zonde. Er gaat zoveel kennis en creativiteit verloren op die manier. Denk eens na over meer flexibele (betaalde) time off opties. Schiet nu niet meteen in de ‘Nee dat kan bij ons echt niet’ modus, maar denk eens na over mogelijkheden. Want als je dat niet doet, dan mag je achteraf de prijs van een eventuele burnout betalen. En ik weet zeker dat je dan liever voor deze optie kiest (maar dan is het telaat).