By
Carla
|
Stress
Hoe herken je stress?
Stress is een gevoel van emotionele en/of fysieke spanning. Het kan door elke gebeurtenis of gedachte komen die je gefrustreerd, boos of nerveus doet voelen. Stress is jouw lichaam uitdaging op een uitdaging of vraag. Als het korte tijd duurt, kan stress positief zijn, omdat het je helpt om je tegen gevaar van buitenaf te beschermen of als je een deadline hebt. Maar wanneer je langere tijd last hebt van stress, kan het je gezondheid aantasten.
Overwegingen
Stress is een normaal gevoel. Er zijn echter 2 belangrijke types stress:
• Acute stress. Dit is een korte termijn stress dat ook snel weer weg gaat. Je voelt het wanneer je bijvoorbeeld hard op je rem moet trappen, wanneer je ruzie met je partner hebt of wanneer je voor een grote groep moet presenteren. Het helpt je door een spannende of gevaarlijke situatie heen. Het overkomt je ook wanneer je iets nieuws of opwindends moet doen. Iedereen heeft wel eens last van acute stress.
• Chronische stress. Dit is stress die voor een langere periode aanhoudt. Je kunt last hebben van chronische stress wanneer je geldproblemen hebt, een ongelukkig huwelijk of problemen op het werk. Elk type stress dat langer dan een aantal weken of maanden duurt, wordt chronisch. Je kunt zo gewend raken aan chronische stress dat je je niet eens realiseert dat je een probleem hebt. Dat is mij ook overkomen en kan iedereen gebeuren. En als je dan geen manier vindt om die stress te managen, kan het leiden tot gezondheidsproblemen. Dat deed het namelijk ook bij mij.
Stress en jouw lichaam
Jouw lichaam reageert op stress door hormonen vrij te geven. Deze hormonen zorgen ervoor dat je brein meer alert is, veroorzaakt spanning in je spieren en kan je hartslag verhogen. Op de korte termijn, zijn deze reacties geen probleem omdat ze je helpen met een bepaalde situatie om te gaan die de stress veroorzaakt. Dit is je lichaamseigen manier om het te beschermen.
Wanneer je chronische stress hebt, blijft je lichaam alert, ook al is er geen gevaar (meer). Na een tijdje geeft je dit gezondheidsproblemen, waaronder:
• Hoge bloeddruk
• Hart- en vaatziekten
• Diabetes
• Obesitas
• Depressie of angst
• Huidproblemen, zoals acne of eczeem
• Menstruatieproblemen
• Als je al een gezondheidsprobleem hebt, kan chronische stress het erger maken.
Hoge bloeddruk (hypertensie)
Bloeddruk is de kracht van bloed dat tegen de wanden van de slagaders opbotst. Die kracht komt tot stand door elke hartslag die het bloed van het hart door de bloedvaten pompt. De grootte, toon en elasticiteit van de wanden van de slagaders tasten ook de bloeddruk aan. De nieren reguleren de bloeddruk ook door de hoeveelheid vloeistof en zout in je lichaam te regelen.
Hoge bloeddruk wordt vastgesteld als de gemiddelde bloeddruk gedurende een normale dag 130/80 mmHg of hoger is. Verhoogde bloeddruk beschadigd de wanden van de grote bloedvaten (aorta, halsslagader) maar ook de kleinere en maakt dat het hart harder moet werken om het bloed rond gepompt te krijgen door het lichaam.
Wat zijn de symptomen van aanhoudende hypertensie?
Je kunt hoge bloeddruk hebben, zonder dat je symptomen of ergens last van hebt. Bij twijfel of als je het zeker wilt weten, ga je het beste even langs bij je huisarts.
Hoewel, je kunt symptomen best voelen wanneer de bloeddruk stijgt of gedurende de piek van je bloeddruk, wanneer de druk extreem hoog is. Deze symptomen kunnen hoofdpijn, ademnood of hyperventilatie, pijn op de borst of neusbloedingen veroorzaken.
Duizeligheid is meestal niet een symptoom van hoge bloeddruk. Integendeel zelfs, duizeligheid kan soms juist een symptoom zijn van lage bloeddruk. Regelmatig terugkerende en onverklaarbare duizeligheid kan ook iets anders zijn. Ga naar je huisarts als je daar last van hebt en blijft houden.
Stress en hart- en vaatziekten
Wanneer je onverwachts een fikse rekening krijgt, je auto beer valt of relatieproblemen hebt? Ben je dan zoals een cartoonfiguur met stoom uit de oren? Of zo cool als kikker die zijn stress weet te managen?
Iedereen voelt stress op verschillende manieren en gaat er ook op een andere manier mee om. Hoeveel stress ervaar je en hoe ga je ermee om, kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen – en dat is waarom het cruciaal is om te weten hoe je ermee om kunt gaan.
“Wanneer stress buitensporig wordt, blijft je lichaam dagen of wekenlang in zijn hoogste versnelling staan, zonder uit te gaan. Ook al is de link tussen stress en hart- en vaatziekten niet helder, chronische stress kan ervoor zorgen dat iemand bv te veel alcohol drinkt wat de bloeddruk kan verhogen en de vaten van de slagaders kan beschadigen.
Diabetes
Onderzoekers stelden vast dat mensen die leiden aan werkdruk en/of emotionele stress eerder kans hebben om diabetes te ontwikkelen dan mensen die een relatief laag stresslevel hebben.
Stress en Diabetes
Benjamin Franklins bekende uitspraak ‘’Time is money’’ is een passende metafoor die goed beschrijft hoe wij in het Westen de problemen die onze drukke maatschappij veroorzaken door een chronisch gebrek aan tijd en de ‘ratrace’ waaraan velen bijna dagelijks lijden. Onze zorg is de tijd die we verspillen (en hartkloppingen!) terwijl we vastzitten in het verkeer of haast hebben omdat we de kids van moeten halen. Dit kan psychische stress veroorzaken dat het ontwikkelen van diabetes op de lange duur kan uitlokken.
Stress kan het beste gedefinieerd worden als een fikse lichamelijke reactie die door het zenuwstelsel wordt aangezet – gevolgd door veranderingen in gedrag en geheugen – als reactie op uitdagingen in iemands omgeving. Deze reactieve zorgt dat we ons snel kunnen aanpassen op deze veranderende omgeving. Echter, chronische stress verstoort verschillende onderdelen van de stress reactie en deze stimulerende factor is gelinkt aan het begin van diabetes.
Obesitas
Obesitas ontstaat wanneer iemand te veel overgewicht of lichaamsvet heeft, wat hun gezondheid kan aantasten. Een arts zal dat vaststellen aan de hand de hoogte van iemands BMI Body Mass Index. Je BMI is een maatstaaf voor overgewicht op basis van je geslacht, leeftijd, lengte en gewicht.
Obesitas en stress
De resultaten van een recent Brits onderzoek bevestigen de link tussen obesitas en lange termijn stress. De onderzoekers kwamen tot hun conclusie nadat ze een hoeveelheid van het stresshormoon cortisol gevonden hadden in het haar van de deelnemers aan het onderzoek. Cortisol wordt afgescheiden door de bijnieren als reactie op stress en speelt ook een belangrijke rol in het metabolisme en om te bepalen waar het vet opgeslagen is.
Meer dan 2500 mannen en vrouwen van 54 jaar en ouder namen deel aan het onderzoek en gedurende het onderzoek verstrekken ze 2 keer hun haarmonsters. Met tussenpozen van 4 jaar, knipten de onderzoekers een 2-centimeter lange lok van het haar af dichtbij de hoofdhuid om bij iedere deelnemer de cortisol waarden op te kunnen meten. Ze hebben bij de deelnemers hun gewicht, BMI en taille opgemeten.
Resultaten tonen aan dat diegene met de hoogste cortisolwaarden in hun haar, een grotere omvang van hun taille en meer overgewicht hadden. Zij werden geclassificeerd met obesitas op hun BMI en taille omtrek en hadden bijzonder hoge cortisol waarden.
Depressie en angst
Je verdrietig of sip voelen, gebrek aan interesse en plezier in het dagelijks leven – het zijn allemaal dingen die iedereen weleens ervaart. Maar, als ze aanhouden en je leven gaan beheersen, kan het een depressie worden. En dat wil je natuurlijk ten alle tijden voorkomen.
Waarom stress in een depressie of burn-out kan veranderen?
Als je begrijpt hoe het psychologische mechanisme werkt dat ervoor zorgt dat stress kan leiden tot burn-out of depressie, kan je helpen om te voorkomen dat dit gebeurt. Dit is helemaal belangrijk voor mensen die dit al eerder hebben meegemaakt en die herhaling willen voorkomen.
Direct effecten
Stress heeft een direct effect op je humeur. Eerdere symptomen van je slechtere humeur kunnen zijn: eerder geïrriteerd raken, slechter slapen en slechte of verzwakte concentratie. Deze indirecte effecten van stress zijn vaak de gevolgen die de burn-out of depressie veroorzaken.
Indirecte effecten
Stress onderbreekt iemands gezonde coping strategieën.
Wanneer iemand stress ervaart, dan stopt men vaak om de dingen te doen die hen kunnen helpen ontstressen om zo hun humeur op peil te houden. Stress > slechter humeur > iemand slaat zijn typische ‘gezond humeur regulatie strategieën’ over > wat voor nog meer (humeur)problemen zorgt.
Voorbeeld
– Stress op het werk > overwerk > iemand gaat niet meer naar yoga les, hardlopen, leest een boek voordat hij naar bed gaat of spreekt niet meer zo vaak af met vrienden.
Vroege signalen van een verminderd humeur veroorzaakt meer stress
Wanneer iemand gestrest is en zelf de verandering in zijn humeur ervaart, dan veroorzaakt dat vaak nog meer stress.
Voorbeeld
– iemand valt ontzettend uit op het werk en krijgt een klacht of
– verminderde concentratie leidt tot fouten (of het nu een grote of kleine fout is maakt niet uit)
Verstoorde relaties
Overwerkt, geïrriteerd, je terug trekken: het kan allemaal zorgen voor meer gedoe. Wanneer iemand in beslag genomen wordt door zijn eigen stress, kan die zich gaan afsluiten voor de eigen omgeving. Hierdoor kunnen relaties met partners, kinderen, vrienden etc. onder druk komen te staan omdat ze minder kunnen ‘hebben’.
Vooral wanneer iemand in het verleden vaker problemen heeft gehad met depressie of burn-out, kan het voor de omgeving beangstigend zijn wanneer ze de eerste signalen herkennen. Ze maken zich zorgen om hun geliefden dat dit ze weer zal overkomen. Soms leidt dit zelfs tot het beëindigen van de relatie en dit zorgt dan voor nog grotere problemen voor een koppel.
Ongezonde manieren om ermee om te gaan
Dit heeft altijd direct een effect op hun humeur bijvoorbeeld bij overmatig alcoholgebruik of dat iemand (nog) meer gaat roken. Maar ook vaker gaan shoppen of gokken kunnen manieren zijn om met stress om te gaan. Soms krijgen ze daardoor geldproblemen waardoor er nog meer druk op de ketel komt te staan. Dit soort manieren om ermee om te gaan zorgen voor nog meer stress en angst.
Verstoorde routines en structuur
De kracht om je stress zelf te managen is als een mentale spier – hij helpt je om sterk te zijn en te blijven. Stress en een verminderd humeur zorgen er vaak voor dat mensen hun gewoontes om op tijd te eten en slapen en sporten etc, gaan verzaken. Daardoor wordt het steeds lastiger om bergopwaarts tegen de stress in te gaan. Bovendien zorgen deze vaste routines in je leven (zoals op tijd eten en slapen) ervoor dat je humeur in balans blijft.
Tekenen van teveel stress
Stress kan vele fysieke en emotionele symptomen vertonen. Soms realiseer je jezelf niet dat deze symptomen veroorzaakt worden door stress. Hier zijn enkele van deze tekenen dat stress je te pakken heeft:
• Diarree or constipatie
• Vergeetachtigheid
• Regelmatig (niet aanwijsbare) pijn
• Hoofdpijn
• Gebrek aan energie of focus
• Sexuele problemen
• Stijve kaak of nek
• Vermoeidheid
• Slaapproblemen (te veel of te weinig)
• Maag problemen
• Gebruik van alcohol of drugs om te kunnen relaxen
• Gewichtsverlies of -toename
Oorzaken
Dit kan bij iedereen anders zijn. Je kunt net zo goed stress hebben van mooie uitdagingen dan van vervelende. Enkele veel voorkomende bronnen van stress zijn:
• Gaan scheiden of trouwen
• Een nieuwe job beginnen
• Overlijden van een echtgenoot of familielid
• Met jezelf in de knoop zitten
• Pensioen
• Een baby krijgen
• Geldproblemen
• Verhuizen
• Ernstig ziek zijn
• Problemen thuis of op het werk hebben
• Verslaafd zijn (drugs, alcohol, roken, shoppen, Social media etc)
• Angststoornis en veel meer
Hoe kunnen we stress tegen gaan?
Stress voorkomen is onmogelijk en dat moet je ook niet willen. Stress is zelfs heel functioneel op bepaalde momenten bijvoorbeeld wanneer je iets moet presteren. Dan heb je stress nodig om uitstekende resultaten te kunnen neer zetten. Ook wanneer er gevaar dreigt is stress onmisbaar. Je moet immers snel kunnen reageren of wegrennen. En dat lukt het beste wanneer het stresshormoon vrij komt. Iedereen kan leren zijn stresslevel te managen om een leuker en gezonder leven te leiden.
Hier zijn wat tips om je te helpen op tijd te kunnen ontstressen:
• Een positieve houding: voor elke uitdaging is altijd een oplossing. Vraag je af: hoe dan wel?
• Accepteer dat je niet alles hoeft te controleren of te weten
• Ben assertief in plaats van agressief.
• Ventileer/spreek uit je gevoelens, mening of wat je gelooft in plaats van boos te worden of defensief of passief.
• Learn and practice relaxation techniques; try meditation, yoga, or tai-chi for stress management.
• Exercise regularly. Your body can fight stress better when it is fit.
• Eet gezonde, goed gebalanceerde maaltijden
• Leer hoe je effectiever met je tijd kunt omgaan zodat je meer gedaan krijgt
• Stel je grenzen en leer om ‘nee’ te zeggen op dingen die meer stress veroorzaken in je leven
• Maak tijd voor hobby’s, leuke dingen en ontspanning
• Zorg voor genoeg rust en slaap. Je lichaam heeft tijd nodig om bij te komen van stressvolle momenten
• Vertrouw niet op korte termijn oplossingen: geloof niet dat alcohol, drugs of andere verslavende gewoontes je stress wegnemen
• Begeef je onder de mensen. Breng genoeg tijd door met mensen waarmee je lol kunt maken en waarvan je geniet
• Als dit niet werkt, raadpleeg dan op tijd je huisarts
• Ook kun je hier klikken en leren hoe je op een gezonde manier om kunt gaan met stress in je leven
Conclusie
Onthoud dat de schadelijke effecten van stress niet alleen veroorzaakt worden door de hoeveelheid stress waaraan je wordt bloot gesteld. Maar ook hoe we stress zelf interpreteren en beoordelen. Een kortdurende hoeveelheid stress, zeker positieve stress is gezond en stimulerend. Er zijn 2 aspecten om effectief om te gaan met stress: de oorzaak aanpakken of leren omgaan met de symptomen. Het is belangrijk onszelf niet te overladen door ineens te veel te veranderen. Je kunt beginnen met kleine stappen om jezelf beter te gaan voelen. Het is vaak beter om eerst de simpele dingen te gaan doen, die ervoor zorgen dat we ons beter gaan voelen. Door elke dag iets te doen wat je leuk vindt en waar je plezier in hebt, ga je je snel energieker voelen.
Klik hier voor nog meer tips