Wat te doen bij uitstelgedrag door stress?

Volgens planning werken was niet mijn meest favoriete bezigheid en dat merk ik ook bij veel van mijn klanten. Ik beken het eerlijk: ik dacht ook dat ik beter in flow kon werken dan met een planning en ik geef meteen toe dat ik fout zat. Ik had mezelf wijsgemaakt dat ik beter in ‘Go with the flow’ kon werken, dan met een oneindige to-do list. Maar dat is natuurlijk onzin, want een to-do list schept in ieder geval overzicht én rust in je hoofd omdat je alles niet meer hoeft te onthouden maar op papier of in de computer zet.

Door het op papier te zetten en er een datum aan te koppelen maak je een keiharde afspraak met jezelf. Dat maakt het niet makkelijker om je eraan te houden vooral als niemand je controleert. Uitstelgedrag is eigenlijk vluchtgedrag om iets ongemakkelijks niet te hoeven doen.

Door een afspraak met jezelf hard te maken heb je meer kans dat je het toch gaat doen, ook om dat vervelende gevoel over jezelf te voorkomen als je iets niet gedaan hebt. Daar zijn we namelijk vaak erg goed in om onszelf om de oren te slaan, wanneer we voor ons gevoel ‘gefaald’ hebben: ‘mij lukt ook niks’, ‘wat een niksnut’, ‘weer niet gelukt’,’loser’ en wat we nog meer tegen onszelf zeggen.

Maar durf je ook een afspraak met jezelf te maken als je iets niet hebt gedaan? Of met iemand anders die je accountable houdt, mocht een afspraak met jezelf niet werken? Wie zou dat voor jou kunnen zijn? Welke collega of iemand anders in je omgeving durft en wil jou aanspreken op die gemaakte afspraken? Iemand waarvoor je respect hebt en die jou door en door kent. Iemand die weet hoe jij bent en waar je valkuilen zitten. Iemand die je keihard met je neus op de feiten drukt en daar consequenties aan verbindt die jezelf van tevoren mag bedenken. Want zonder ergens consequenties aan te verbinden heeft zoiets natuurlijk geen enkele zin.

Wie kun je om half 11 trots bellen, dat je het hebt geflikt? Die je toejuicht en aanmoedigt wanneer het lastig wordt? En als het je niet gelukt is zegt: Wat is dat nou? Hoe komt dat nou? Voor wie ben je bang om met de billen bloot te gaan? Die ‘partner in crime’ is belangrijk als je veel last hebt van uitstelgedrag wat serieuze vormen aanneemt. Geloof mij: Veel managers hebben daar last van, zeker als ze zich gestrest voelen en er (te)veel werk op hun bordje ligt.

Het probleem zit hem namelijk in je limbisch systeem van je brein. Je zegt wel dat je iets wilt maar je angstbrein (wat op volle toeren werkt bij stress) wint het altijd van je denkbrein. Belangrijk is om te weten waar je angst voor hebt, wat is de echte reden van je uitstelgedrag? Zijn we bang om te falen, zodat beloning uitblijft? Een onhandig soort beschermingsmechanisme waardoor ook waardering uitblijft, wat we allemaal broodnodig hebben. Iedereen wil namelijk op zijn tijd graag geroemd worden voor wat men doet, want dat is 1 van onze noodzakelijke basisbehoefte.

Spreek met jezelf iets af waarmee je jezelf mag belonen als je iets af hebt. Gun het jezelf om er trots op te zijn en het aan iemand te vertellen. Die hollandse bescheidenheid helpt ons vaak alleen maar verder om ons uitstelgedrag te vergroten. Iedereen is er gevoelig voor om te horen dat ie iets goed gedaan heeft. Durf jij hardop toe te geven dat je waardering nodig hebt? En hoe vaak krijg je dat? Zoek een buddy en spreek met elkaar af dat je elkaar gaat aanmoedigen en helpen om het uitstelgedrag te overwinnen. Vraag hulp en help ook de ander, een win-win situatie om de productiviteit te verhogen.

Als we ander gedrag van onszelf willen, dan gaan er allerlei alarmbellen rinkelen in je hersenpan want jouw onbewuste processen en patronen draaien heerlijk op de automatische piloot. Daar hoef je niet over na te denken. Wel als je een patroon wilt veranderen, dan ga je morrelen aan iets wat vanzelf gaat. Dan kost iets wat normaal gesproken vanzelf gaat ineens veel energie. Als je iets forceert dan hou je natuurlijk minder wilskracht over voor andere dingen en dat is waarom sommige mensen ’s avonds doodmoe thuiskomen. Je zwemt als het ware tegen de stroom in.

Dan komt je motivatiespier om de hoek kijken: Wat is je motivatie om gedaan te krijgen wat je moet doen? Is er überhaupt wel motivatie om het te doen? Durf je ook ‘Nee’ te zeggen als iets niet helder is of als je het niet wilt of kunt? Heb je voldoende tijd beschikbaar om het af te krijgen of is het een onmogelijke opgave en gedoemd te mislukken waardoor je er maar niet aan begint (want dan kun je ook niet falen)?

Zoek goed uit waarom je uitstelt en stel grenzen aan wat mogelijk is en wat niet en ben daar duidelijk in. Transparantie in handelen wordt vaak meer gewaardeerd dan maar blijven aan ploeteren en jezelf daarmee alle kracht en energie te ontnemen.

Onderzoek de reden van je uitstelgedrag en neem actie voordat het te laat is en je verzuipt in een to-do list, waar geen einde meer aan komt. Kom je daar alleen niet uit en herken je het ook bij andere collega’s, maak dan gerust een afspraak voor een gratis strategiesessie om samen even te sparren.