Category Archives for "Burnout"

Burn-out is hard op weg welvaartziekte nummer 1 te worden in de wereld. Meer dan een miljoen Nederlanders zitten al in de gevarenzone. 1 miljoen! En dat aantal zal de komende jaren alleen maar verder oplopen. Schrikbarend toch? De feiten liegen er niet om en de cijfers al helemaal niet. Deze te verwachten extra verzuimkosten zullen de komende jaren als een boemerang op ons af komen, als we nu niet ingrijpen. Maar dan moeten we eerst goed begrijpen waar we het over hebben. Dus zijn we op zoek gegaan naar de feiten:

De term burn-out werd voor het eerst bedacht door psycholoog Herbert Freudenberg om de effecten van stressvol en idealistisch werk te beschrijven. Er is geen duidelijke definitie van Burnout, maar het wordt in het algemeen gedefinieerd als "een psychologisch syndroom van emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke prestatie wat kan optreden bij mensen in hun werkomgeving." Een andere relevante definitie is "een defensieve reactie op langdurige beroepsmatige blootstelling aan veeleisende interpersoonlijke situaties die psychologische spanning met zich mee brengen en onvoldoende ondersteuning daarin krijgen."  Om te weten hoe burnout kan ontstaan is het belangrijk eerst meer over stress te weten te komen. Want zonder stress geen burnout.

Hoe ontstaat stress?

Stress is een natuurlijke reactie van je lichaam op gevaarlijke of spannende situaties. Wanneer je je onveilig of bedreigd voelt, zorgt je brein ervoor dat het in ‘overlevingstand’ gaat namelijk in de vecht- of vluchtmodus gaat waardoor ons overlevingsmechanisme in werking treedt. Je spieren spannen zich aan waardoor je extra alert bent. Ook stijgt je bloeddruk en je hart gaat sneller kloppen. Blijft de situatie spannend of onveilig? Dan reageert je lichaam daarop door cortisol aan te gaan maken. Dat is een stresshormoon, waardoor de hippocampus geactiveerd wordt. Deze probeert vervolgens om de stressreactie te verlagen. Je snapt al: wanneer er langdurig sprake is van stress, dan slaat deze hippocampus op hol en raken de andere delen van je brein uit balans. En zo ontstaat er een vicieuze cirkel waarbij stresshormoon wordt aangemaakt en het lichaam probeert dat de neutraliseren en dat kost veel energie. Waardoor er weer andere kwalen ontstaat als antwoord op de vermoeidheid van het lichaam.

Symptomen van Burnout:

Er zijn een aantal belangrijke symptomen van Burnout:

• Constante (emotionele) vermoeidheid/uitputting;
• Niet meer kunnen genieten;
• Concentratieverlies;
• Vergeetachtigheid;
• Onzeker voelen;
• Schaamte- of schuldgevoelens
• Slecht slapen;
• Wallen onder de ogen;
• Overmatig zweten;
• Veel hoofd- en/of nekpijn;
• Spanning in je kaken;
• Nergens zin meer in hebben;
• Langzaam herstellen na ziekte of verkoudheid;
• Negatieve gedachten die je niet los kunt laten;
• Gevoel alsof je je leven niet meer zelf in de hand hebt;
• Pessimistische gevoelens over jezelf en/of anderen;
• Verminderde persoonlijke prestatie of de neiging om je eigen werk negatief te beoordelen;
• Perfectionisme: Je hebt de lat zo hoog liggen, dat hij (bijna) niet haalbaar is;
• Afzondering: men gaat zich steeds meer terugtrekken in de eigen veilige omgeving;
• Veel spanning in het lichaam, wat men zelf vaak niet door heeft;
• Prikkelbaar, men komt vaker tot een uitbarsting;
• Emotioneel, men barst sneller in huilen uit;
• Cynisch, je betrapt jezelf op cynische grappen met een ondertoon;
• Men gaat dingen uit de weg die moeilijk of lastig zijn;
• Moeite met uit je bed te komen;
• Weinig zin in seks;
• Ongezonde voeding eten bv suiker, fastfood
• Slechte prestaties;
• Angst- en paniekgevoelens;
• Een vol hoofd hebben;
• Verslavingsdrang: meer roken, alcohol, drugs, shoppen etc
• Opgejaagd gevoel, alsof je altijd ‘aan’ staat;
• Slechte relatie;
• Piekeren;
• Onverschilligheid
• Gevoel dat je een ‘lege’ baterij hebt, die niet meer vol geraakt

De feiten over burn-out

Als je langere tijd op je reserves teert en niet voldoende rust neemt. Je put als het ware je lichaam uit, zonder bij te tanken. Er is geen balans meer tussen belasting en belastbaarheid van je lichaam omdat je het te lang en te veel hebt gebruikt.

Hoe kan dat gebeuren?

• Fysiek> Door vaak en lang te sporten;
• Mentaal > Doordat je een drukke baan hebt, (misschien in combinatie met het ouderschap) waarbij je veel moet nadenken, onthouden en schakelen
• Psychisch: Doordat je targets of doelen moet halen, kan dat stress veroorzaken en bv ook problemen op het werk of relatieproblemen
• Gezondheid: Door het hebben van bv een (chronische) ziekte of slechte voeding

Zolang het herstel na een inspanning (beweging/werk/ stress periode/ ziekte etc) gelijk is aan de inspanning zelf, is het helemaal oke. Maar vaak op het moment dat gedurende een lange tijd het herstel te kort is om van de inspanning te herstellen, vormt het een probleem. Soms gaat dit een aantal jaren goed, en hersteld het lichaam zoals het behoort te doen. Totdat het daar ineens mee ophoudt. Dan zegt het lichaam: Nee en vrijwel van het 1 op het andere moment zijn de (energie)voorraden op en ontbreekt je de kracht. Je lichaam is letterlijk en figuurlijk opgebrand.

Wat zijn de oorzaken van een Burnout?

Dat kunnen allerlei zaken zijn zoals bijvoorbeeld:

• Perfectionisme (als iemand de lat voor zichzelf zo hoog legt, dat hij of zij er nooit bij kan, het is eigenlijk nooit goed genoeg
• Weinig zelfvertrouwen, men voelt zich onzeker bij het verrichten van een taak
• Men vindt het lastig de eigen grenzen aan te geven (kan moeilijk ‘nee’ zeggen)
• Weinig eigenwaarde, men ziet de eigen waarde niet, voelt zich ‘waardeloos’
• Geen doel, wat wil ik nu eigenlijk echt?
• Men werkt voor het geld, niet omdat ze het leuk vinden
• Ervaren van veel plichten maar weinig rechten
• Zichzelf niet kunnen of durven zijn, een masker dragen
• Geld, de overstap naar een leukere baan niet durven maken omdat ‘er geld op de plank moet komen’
• Eigen grenzen niet aangeven
• Relatieproblemen thuis en men ziet geen uitweg dan: ‘slikken of stikken’
• Authentiek zijn, wie durft zichzelf te zijn ongeacht wat iemand ervan vindt?
• Autonomie, waar heb je iets voor het zeggen?

Hoe zit dat werkgerelateerd?

Mensen moeten veel en mogen weinig, geven zij aan bij onderzoek naar de oorzaak van stijgende burnout cijfers. De combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie verhoogt het risico op werkstress aanzienlijk. Deze combinatie komt het meeste voor in de horeca, onderwijs, gezondheidszorg en vervoer. Dus is het niet zo verassend dat precies in deze branches het aantal burn-out uitvallers fors is toegenomen. Opvallend en zorgwekkend is de stijging van burn-outklachten onder werknemers, van 11% in 2007 naar meer dan 16% in 2017. Deze klachten komen het meeste voor bij werknemers van 25 tot 35 jaar. Een kwart van de werknemers schrijft hun gezondheidsklachten hoofdzakelijk of deels toe aan het werk (bron: https://www.monitorarbeid.tno.nl Mensen die een baan hebben waarbij ze veel interactie met hun (hulpbehoevende/afhankelijke) klanten hebben, worden emotioneel zwaarder belast. Dit is vaker het geval bij mensen die werkzaam zijn in de gezondheidszorg, onderwijs, vervoer en horeca. Zeker het werk met traumapatienten of ernstig zieken brengt een hoge mate van emotionale intensiteit met zich mee. Ook komt het steeds vaker voor dat deze werknemers bedreigd worden tijdens het uitoefenen van hun job, wat ook zal bijdragen aan het gevoel van werkstress  en -druk. Onderzoek toont aan dat sociale dienstverleners, vervoer en horeca, in vergelijking tot overige dienstverlening zoals verkoop, leidinggeven en mensen met fysiek zwaar werk, meer emotionele arbeid uit te voeren en hebben een lagere emotionele autonomie. Zaak dus om daar aandacht aan te besteden.

De cijfers liegen niet

De kosten van werkgerelateerd verzuim, arbeidsongeschiktheid en zorg bedragen bijna 9 miljard euro per jaar. Dat is nogal wat toch? En deze cijfers lopen alleen maar op. Als we niets doen, wordt dit onbetaalbaar. Dus werk aan de winkel. Maar hoe dan wel?

Welke risicofactoren zijn er?

Weinig autonomie

Hoe kun je dat aanpakken om die autonomie van werknemers te verhogen? Vaak denken we vanuit oude familiepatronen en overtuigingen dat: ‘Je maar gewoon je werk moet uitvoeren zoals je opgedragen krijgt’ of dat ‘Je hard moet werken voor je centen’. Maar als we naar de resultaten van TNO kijken, dan kunnen we er niet langer omheen en zullen we iets moeten doen aan deze ouderwetse aanpak en gedachtegang. Want voordat je het weet kun je geen kip meer te pakken krijgen die het werk bij je komt doen.

We zien bij bedrijven waar we komen dan ook een ontzettende struggle hoe ze dit dilemma kunnen aanpakken. En ook hoe lastig het is om uit dat oude denkpatroon te geraken, het ‘top-down’ denken. Terwijl het eigenlijk heel erg simpel is.

Laten we een simpel voorbeeld nemen van een medewerker die aan de lopende band in een fabriek staat. Dan denk je: Hoe kun je de autonomie van zo’n medewerker vergroten?

Betrek altijd de medewerker zelf bij de oplossing. Vaak weten zij zelf heel goed wat ze zouden willen en hoe ze het zouden willen. Denk en zeg niet te snel dat iets onmogelijk is en vraag je af: Hoe dan wel? Wat is wel mogelijk? Je zult zien dat er veel meer mogelijkheden en wegen naar Rome leiden dan je in 1^e instantie zou denken.

Werkomgeving

Hieronder valt bijvoorbeeld: Gevaarlijk werk, lawaai en gevaarlijke stoffen. Dit percentage van het ziektepercentage is tussen 2007 en 2017 eigenlijk amper veranderd. Het is zelfs licht gedaald vanwege de vele veiligheids- en milieu maatregelen in onze wet- en regelgeving.

Wel geven werknemers aan de balans van werk en leven minder goed te ervaren waardoor er grotere kans is op ontevredenheid > uitval.

Methoden om van Burnout te herstellen

Wat kun je zelf doen om een burnout op te lossen?

Zorg voor je werknemers en geef ze tools/tips die ervoor zorgen dat ze beter voor zichzelf gaan zorgen. Ga bijvoorbeeld tussen de middag een blokje om wandelen met een aantal collega’s. Even de buitenlucht in, even afleiding en in beweging komen, helpt enorm. Je voelt je frisser en je brein is ook even ‘gelucht’ en leger dan voor de pauze. Zeker als je stressvol werk hebt, is het belangrijk om regelmatig te bewegen want beweging zet je neurologie aan het werk. Het zorgt ervoor dat er beweging komt in je lichaam waardoor er van alles in gang gezet wordt.

Onderzoek toont aan dat medewerkers hun spanning afvoeren door:

• Fysieke activiteiten (boek lezen, TV kijken, hobby’s, tuinieren, vissen, tekenen, schilderen, schrijven, zingen etc.
• Meditatie (wij noemen het liever me-time), zeer effectief omdat je tijdens het ‘niets doen’ je hoofd leeg maakt en stressniveau verlaagt
• Beweging, zoals wandelen, hardlopen, joggen, yoga, fitness, spinnen etc.
• Therapie of training, waarbij men gaat kijken naar de stressfactoren en de aanpak daarvan
• Gebruik van medicatie, vaak wordt anti-depressiva voorgeschreven door artsen
• Gebruik van alcohol, drugs, gamen, shoppen, Social Media etc. Wat in toenemende mate een probleem vormt omdat dit soort vluchtgedrag weer tot andere (gezondheids)problemen kan leiden

Fysieke of recreatieve activiteiten

Beweging is het allerbeste medicijn tegen stress en burnout, dat is inmiddels uitgebreid bewezen. Dus als je werkdruk of stress of spanning voelt, ga dan meer bewegen. Ga fietsen, wandelen, joggen, hardlopen (of wissel wandelen en hardlopen af, een echte aanrader), naar de sportschool, spinnen of dansen of waar jij ook maar zin in hebt. Het maakt niet uit wat je doet, als het je maar ontspant of blij maakt. 8 waar Meditatie wordt vaak als zweverig bestempeld, zo dacht ik zelf ook. Maar sinds ik de kracht van meditatie heb ondervonden, denk ik daar heel anders over. Ik noem het daarom ook liever ‘me-time’. Het is tijd voor mezelf. Tijd dat ik even niets hoef maar gewoon doe waar ik zin in heb. Hoe vaak doen we tegenwoordig nog iets waar we zin in hebben of plezier aan beleven. Meestal wachten we tot in het vrije weekend of vakantie om dat te gaan doen. Terwijl het zooo belangrijk is om dit elke dag te gaan doen. Elke dag iets leuks doen, buikpijn van het lachen hebben, lekker maf dansen door de kamer (er is toch niemand thuis) of lekker mee bleren met de radio in de auto. Heerlijk toch? Doe jij dat iedere dag? Kies jij ervoor om in de file chagrijnig te zijn omdat je weer zoveel tijd kwijt bent of kies jij ervoor om even extra me-time te ervaren en mee te zingen op zo’n hit van vroege tijden? En dat bepaalt voor een groot deel hoe jij je voelt: die keuzes op spannende of eenzame momenten.

Onderzoek toont vele voordelen aan van meditateren: waaronder meer focus, betere intuitie, duidelijkheid, concentratie, rust en beter in staat om dagelijkse stress te kunnen beheersen.

Yoga is ook een goede manier en bewezen als supermethode tegen stress. Je leert namelijk om de rust in je lichaam op te zoeken. Om spanning in je lichaam op te sporen en los te laten. Zowel Yoga als meditatie zijn daarom goede manieren om met stress en spanning in het lichaam  verbeteren. Meditatie is een effectieve manier om stress te verminderen, omdat het kan verjongen en vermoeide, overvolle breinen kan verlichten.

Ook worden mindfulness tools gebruikt om stress bij werkdruk te verminderen. Hierbij legt men de aandacht op het doel wat men wil bereiken. En het blijven in het huidige moment zonder de gedachten af te laten dwalen naar toekomst of verleden. Deze technieken worden ook in het bedrijfsleven uiterst succesvol ingezet om het welzijn van de medewerkers te vergroten.

Mackenzie en Shapiro bestudeerden het effect van mindfulness interventies onder teams van verpleegkundigen. Zij melden verlichting van stress- en burnout symptomen en meer tevredenheid en ontspanning onder verpleegkundigen.

Professionele ontwikkeling en ondersteuning

Organisatiestructuur

De nummer een reden waarom mensen hun werkplek inruilen voor een andere, is overbelasting. Ongezonde en onveilige werkomgevingen dragen ook bij aan stress en werkdruk en burnout.

Het voelen van vrijheid om te handelen, eigenaarschap en autonomie dragen bij aan het welzijn van werknemers. De laagste percentages van werkdruk en stress zijn te vinden in organisaties met veel sociale cohesie oftewel communitygevoel, waar de gezamenlijke doelen bekend zijn, autonomie heerst, en zelf-effectiviteit groot is.

Zoals reeds vermeld zijn de voorspellers van hoge burnout percentages de organisaties die onderbemand zijn, hoge druk zetten op hun werknemers en hoge fysieke werkbelasting hebben. Het verminderen van die stressoren heeft een positief effect op iedereen in de organisatie.

Rol van de leider

Leidinggevenden hebben een extra rol in het voorkomen van werkdruk – en stress en burnout. Het hebben van een actieve en zorgzame leider is een belangrijke factor om het stressgevoel te verminderen. Begane leiders zorgen namelijk voor sociale ondersteuning van hun medewerkers en een gezonde werkomgeving. Het ontvangen van steun en positieve interactie van de leider zorgt voor het gevoel bij de medewerker er niet alleen voor te staan. Inzicht hebben op het sociaal welbevinden van je medewerkers kan een vangnet voor stresssignalen voordat het ernstigere gevolgen heeft voor de gezondheid van werknemers en (indirect) ook je klanten. Werknemers met een goede relatie tot hun leidinggevende hebben een positiever beeld van hun werk en meer draagkracht bij werkdruk. Naast een grotere betrokkenheid om problemen onderling met collega's op te lossen en te bespreken. Een fijne leidinggevende zorgt ervoor dat medewerkers blijven, zelfs als er (tijdelijk) een hoge werkdruk en -stress heerst. Omdat ze erop vertrouwen dat hun leider hen beschermt en er alles aan doet om deze omstandigheden zo snel mogelijk te doen veranderen.

 Balans tussen werk en privé

Een cruciaal onderdeel is effectieve zelfzorg om het evenwicht te bewaren en bewaken tussen werk en privé. Eventueel met je leidinggevende samen kun je identificeren wat de stressoren zijn en hoe je die eventueel kunt verminderen. Vaak helpt het al om er samen over te praten, gewoon herkennen dat het nu even zo is zoals het is. De leidinggevende stelt de juiste (open) vragen en laat de medewerker zelf de oplossingen bedenken. Eigenlijk is leidinggeven niet meer dan de juiste vragen stellen op het juiste moment (haha ik weet zeker dat er nu mensen zijn, die gaan stuiteren). Maar het is echt zo: de beste coaches, teamleiders en leidinggevenden stellen de juiste vragen zodat de neurologie van de medewerker aan de slag kan gaan met het vinden van de juiste oplossingen in diegene. Want zeggen dat iemand lekker moet gaan tuinieren bv terwijl ze daar een hekel aan hebben, werkt stress alleen maar in de hand. Of voorstellen om een lekker potje te gaan janken, wat natuurlijk heerlijk oplucht maar waar een keiharde salesman echt niet op zit te wachten. Een goede leider helpt de oplossingen zichtbaar te maken en zo een beter evenwicht in alle aspecten van het leven te creëren.

Aanpak van Burnout

Prioriteit geven aan goede relaties

De omgang met je medewerkers is je belangrijkste taak als leider om de gezondheid en veerkracht van je werknemers zo groot mogelijk te houden. Als een medewerker het gevoel heeft dat de leidinggevende geen oog heeft of tijd in hem of haar investeert, is het gevoel van werkdruk – en stress hoger dan wanneer hij dat wel doet.

Wat men kan doen om relaties te versterken:

• (Verplichte) wekelijkse check-ins, informeren hoe het gaat;
• verplichte exit interviews, de reden van vertrek boven water krijgen;
• regelmatig MT besprekingen hoe een betere connectie met de medewerkers te behouden;
• tevredenheidsenquêtes uitvoeren en medewerkers betrekken bij Plan van aanpak;
• het aanmoedigen van medewerkers door persoonlijke feedback op hun doelen;

Opleiding

Vaak worden er wel trainingen gevolgd om de eigen professionele skills te upgraden. Maar minder vaak zie je trainingen op het gebied van selfcare, wat medewerkers zelf kunnen doen om werkdruk en -stress te verlagen. Toch zien we dat die behoefte steeds groter wordt en daarom zit dit ook in onze programma’s geintegreerd. Medewerkers moeten zelf in staat zijn om de tekenen van emotionele uitputting, stress en burnout op tijd te herkennen. En wat kan helpen om erger te voorkomen. Het geven van deze instrumenten om hun werk goed te kunnen doen (ook in lastige omstandigheden) en zo te groeien in die vaardigheden ontbreekt bij de meeste organisaties. En dat is een gemiste kans.

Community gevoel

De meeste medewerker willen graag verbinding maken met hun collega's. Op een fijne manier samenwerken en een leuke leidinggevende, staat voor velen bovenaan hun verlanglijstje als ze op zoek gaan naar een nieuwe baan.

Om dat te ondersteunen als werkgever kun je denken aan:

• Boekenclub/maandelijkse leesbijeenkomst waarbij je een bepaald boek bespreekt;
• Samen iets sociaals doen na het werk of na een training;
• Maak sociale ruimtes of bijvoorbeeld een sportruimte waar medewerkers lekker kunnen chillen en iets drinken of eten
• Informele ontmoetingen bv in het bos wandelen of iets anders
• Laat je fanatasie eens gaan of vraag het je medewerkers wat ze leuk zouden vinden

Bieden flexibiliteit

Waar ook een grote ergernis ligt volgens onderzoek, is onnodig in te vullen papierwerk, checklists, protocollen volgen. Ga eens kijken hoe dat bij jullie zit. Zorg ervoor dat medewerkers ruimte hebben om zelf iets in te brengen, ideeën te opperen, hun creativiteit te vrije teugel te laten.

Maak ze verantwoordelijk voor een eigen doelen en bespreek die regelmatig met ze. Wacht niet om daar hun jaarlijkse beoordeling of functioneringsgesprek voor te gebruiken. Maar stel doelen en acties zodat medewerkers kunnen zien of ze nog op koers zitten.

Betrek hen bij belangrijke beslissingen. Vraag naar hun mening en ideeën. We zien te vaak in de praktijk dat daar minimaal gebruik van wordt gemaakt en dat is zo zonde. Er gaat zoveel kennis en creativiteit verloren op die manier.

Denk eens na over meer flexibele (betaalde) time off opties. Schiet nu niet meteen in de ‘Nee dat kan bij ons echt niet’ modus, maar denk eens na over mogelijkheden. Want als je dat niet doet, dan mag je achteraf de prijs van een eventuele burnout betalen. En ik weet zeker dat je dan liever voor deze optie kiest (maar dan is het telaat).

Conclusie

Burnout zorgt ervoor dat je je werk niet meer met passie en met plezier kunt doen. Je kunt je werk niet meer vanuit je volle potentie uitvoeren en bent niet langer in staat je werk zoals voorheen met gemak te doen. Alles voelt zwaar en moeizaam, zelfs de normale dagdagelijkse activiteiten kosten je energie.

Het bedrijfsleven heeft een grote taak om ervoor te zorgen dat de uitvalpercentages van burnout rigoreus worden teruggedrongen. En die taak begint bij de wortel van het ontstaan van het probleem. Dus is een integrale aanpak van stress in een vroegtijdig stadium een absolute noodzaak om erger te voorkomen.

Beter nu flink investeren dan later op de blaren zitten, is noodzakelijk want de cijfers liegen er niet om. Leiders in het werkveld moeten preventieve maatregelen om werknemers te behouden. Dit moet hun absolute prioriteit zijn om de langere termijn verzuimkosten te besparen. Om te garanderen dat werknemers de beste prestaties kunnen leveren die mogelijk zijn, zodat het bedrijf betere resulataten haalt.

Burnout lijkt een nieuw virus te worden en wij hebben het juiste inentingsmiddel beschikbaar. Om te voorkomen dat er in je bedrijf een ongezonde werkomgeving ontstaat. Stress en burnout kan niet worden genegeerd en zal niet vanzelf overwaaien. De gevolgen als je niets doet, kunnen rampzalig zijn voor je bedrijf.

Er zijn ontelbaar veel methodes op de markt, zowel qua training als zelfzorgmethoden. Onze methode is voorzien van alles wat een bedrijf en zijn medewerkers nodig heeft. Stap voor stap en alles op het juiste moment om de effectiviteit te verhogen en stress te verlagen. Gewoon leuk en eenvoudig toe te passen. Geen extra werkload maar juist verlichting, dat is ons uitgangspunt.

Alles begint met herkennen en erkennen van het probleem en wellicht is het bij jullie (nog) niet voelbaar. Gefeliciteerd, dan zijn jullie er op tijd bij en kunnen jullie nu preventieve maatregelen nemen. Is de pijn al voelbaar, dan is het echt tijd om actie te nemen en meteen contact met ons op te nemen. Klik hier voor een gratis strategiesessie om te zien waar jullie staanBurn-out is hard op weg welvaartziekte nummer 1 te worden in de wereld. Meer dan een miljoen Nederlanders zitten al in de gevarenzone. 1 miljoen! En dat aantal zal de komende jaren alleen maar verder oplopen. Schrikbarend toch? De feiten liegen er niet om en de cijfers al helemaal niet. Deze te verwachten extra verzuimkosten zullen de komende jaren als een boemerang op ons af komen, als we nu niet ingrijpen. Maar dan moeten we eerst goed begrijpen waar we het over hebben. Dus zijn we op zoek gegaan naar de feiten:

De term burn-out werd voor het eerst bedacht door psycholoog Herbert Freudenberg om de effecten van stressvol en idealistisch werk te beschrijven. Er is geen duidelijke definitie van Burnout, maar het wordt in het algemeen gedefinieerd als "een psychologisch syndroom van emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke prestatie wat kan optreden bij mensen in hun werkomgeving." Een andere relevante definitie is "een defensieve reactie op langdurige beroepsmatige blootstelling aan veeleisende interpersoonlijke situaties die psychologische spanning met zich mee brengen en onvoldoende ondersteuning daarin krijgen."  Om te weten hoe burnout kan ontstaan is het belangrijk eerst meer over stress te weten te komen. Want zonder stress geen burnout.

Hoe ontstaat stress?

Stress is een natuurlijke reactie van je lichaam op gevaarlijke of spannende situaties. Wanneer je je onveilig of bedreigd voelt, zorgt je brein ervoor dat het in ‘overlevingstand’ gaat namelijk in de vecht- of vluchtmodus gaat waardoor ons overlevingsmechanisme in werking treedt. Je spieren spannen zich aan waardoor je extra alert bent. Ook stijgt je bloeddruk en je hart gaat sneller kloppen. Blijft de situatie spannend of onveilig? Dan reageert je lichaam daarop door cortisol aan te gaan maken. Dat is een stresshormoon, waardoor de hippocampus geactiveerd wordt. Deze probeert vervolgens om de stressreactie te verlagen. Je snapt al: wanneer er langdurig sprake is van stress, dan slaat deze hippocampus op hol en raken de andere delen van je brein uit balans. En zo ontstaat er een vicieuze cirkel waarbij stresshormoon wordt aangemaakt en het lichaam probeert dat de neutraliseren en dat kost veel energie. Waardoor er weer andere kwalen ontstaat als antwoord op de vermoeidheid van het lichaam.

Symptomen van Burnout:

Er zijn een aantal belangrijke symptomen van Burnout:

• Constante (emotionele) vermoeidheid/uitputting;
• Niet meer kunnen genieten;
• Concentratieverlies;
• Vergeetachtigheid;
• Onzeker voelen;
• Schaamte- of schuldgevoelens
• Slecht slapen;
• Wallen onder de ogen;
• Overmatig zweten;
• Veel hoofd- en/of nekpijn;
• Spanning in je kaken;
• Nergens zin meer in hebben;
• Langzaam herstellen na ziekte of verkoudheid;
• Negatieve gedachten die je niet los kunt laten;
• Gevoel alsof je je leven niet meer zelf in de hand hebt;
• Pessimistische gevoelens over jezelf en/of anderen;
• Verminderde persoonlijke prestatie of de neiging om je eigen werk negatief te beoordelen;
• Perfectionisme: Je hebt de lat zo hoog liggen, dat hij (bijna) niet haalbaar is;
• Afzondering: men gaat zich steeds meer terugtrekken in de eigen veilige omgeving;
• Veel spanning in het lichaam, wat men zelf vaak niet door heeft;
• Prikkelbaar, men komt vaker tot een uitbarsting;
• Emotioneel, men barst sneller in huilen uit;
• Cynisch, je betrapt jezelf op cynische grappen met een ondertoon;
• Men gaat dingen uit de weg die moeilijk of lastig zijn;
• Moeite met uit je bed te komen;
• Weinig zin in seks;
• Ongezonde voeding eten bv suiker, fastfood
• Slechte prestaties;
• Angst- en paniekgevoelens;
• Een vol hoofd hebben;
• Verslavingsdrang: meer roken, alcohol, drugs, shoppen etc
• Opgejaagd gevoel, alsof je altijd ‘aan’ staat;
• Slechte relatie;
• Piekeren;
• Onverschilligheid
• Gevoel dat je een ‘lege’ baterij hebt, die niet meer vol geraakt

De feiten over burn-out

Als je langere tijd op je reserves teert en niet voldoende rust neemt. Je put als het ware je lichaam uit, zonder bij te tanken. Er is geen balans meer tussen belasting en belastbaarheid van je lichaam omdat je het te lang en te veel hebt gebruikt.

Hoe kan dat gebeuren?

• Fysiek> Door vaak en lang te sporten;
• Mentaal > Doordat je een drukke baan hebt, (misschien in combinatie met het ouderschap) waarbij je veel moet nadenken, onthouden en schakelen
• Psychisch: Doordat je targets of doelen moet halen, kan dat stress veroorzaken en bv ook problemen op het werk of relatieproblemen
• Gezondheid: Door het hebben van bv een (chronische) ziekte of slechte voeding

Zolang het herstel na een inspanning (beweging/werk/ stress periode/ ziekte etc) gelijk is aan de inspanning zelf, is het helemaal oke. Maar vaak op het moment dat gedurende een lange tijd het herstel te kort is om van de inspanning te herstellen, vormt het een probleem. Soms gaat dit een aantal jaren goed, en hersteld het lichaam zoals het behoort te doen. Totdat het daar ineens mee ophoudt. Dan zegt het lichaam: Nee en vrijwel van het 1 op het andere moment zijn de (energie)voorraden op en ontbreekt je de kracht. Je lichaam is letterlijk en figuurlijk opgebrand.

Wat zijn de oorzaken van een Burnout?

Dat kunnen allerlei zaken zijn zoals bijvoorbeeld:

• Perfectionisme (als iemand de lat voor zichzelf zo hoog legt, dat hij of zij er nooit bij kan, het is eigenlijk nooit goed genoeg
• Weinig zelfvertrouwen, men voelt zich onzeker bij het verrichten van een taak
• Men vindt het lastig de eigen grenzen aan te geven (kan moeilijk ‘nee’ zeggen)
• Weinig eigenwaarde, men ziet de eigen waarde niet, voelt zich ‘waardeloos’
• Geen doel, wat wil ik nu eigenlijk echt?
• Men werkt voor het geld, niet omdat ze het leuk vinden
• Ervaren van veel plichten maar weinig rechten
• Zichzelf niet kunnen of durven zijn, een masker dragen
• Geld, de overstap naar een leukere baan niet durven maken omdat ‘er geld op de plank moet komen’
• Eigen grenzen niet aangeven
• Relatieproblemen thuis en men ziet geen uitweg dan: ‘slikken of stikken’
• Authentiek zijn, wie durft zichzelf te zijn ongeacht wat iemand ervan vindt?
• Autonomie, waar heb je iets voor het zeggen?

Hoe zit dat werkgerelateerd?

Mensen moeten veel en mogen weinig, geven zij aan bij onderzoek naar de oorzaak van stijgende burnout cijfers. De combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie verhoogt het risico op werkstress aanzienlijk. Deze combinatie komt het meeste voor in de horeca, onderwijs, gezondheidszorg en vervoer. Dus is het niet zo verassend dat precies in deze branches het aantal burn-out uitvallers fors is toegenomen. Opvallend en zorgwekkend is de stijging van burn-outklachten onder werknemers, van 11% in 2007 naar meer dan 16% in 2017. Deze klachten komen het meeste voor bij werknemers van 25 tot 35 jaar. Een kwart van de werknemers schrijft hun gezondheidsklachten hoofdzakelijk of deels toe aan het werk (bron: https://www.monitorarbeid.tno.nl Mensen die een baan hebben waarbij ze veel interactie met hun (hulpbehoevende/afhankelijke) klanten hebben, worden emotioneel zwaarder belast. Dit is vaker het geval bij mensen die werkzaam zijn in de gezondheidszorg, onderwijs, vervoer en horeca. Zeker het werk met traumapatienten of ernstig zieken brengt een hoge mate van emotionale intensiteit met zich mee. Ook komt het steeds vaker voor dat deze werknemers bedreigd worden tijdens het uitoefenen van hun job, wat ook zal bijdragen aan het gevoel van werkstress  en -druk. Onderzoek toont aan dat sociale dienstverleners, vervoer en horeca, in vergelijking tot overige dienstverlening zoals verkoop, leidinggeven en mensen met fysiek zwaar werk, meer emotionele arbeid uit te voeren en hebben een lagere emotionele autonomie. Zaak dus om daar aandacht aan te besteden.

De cijfers liegen niet

De kosten van werkgerelateerd verzuim, arbeidsongeschiktheid en zorg bedragen bijna 9 miljard euro per jaar. Dat is nogal wat toch? En deze cijfers lopen alleen maar op. Als we niets doen, wordt dit onbetaalbaar. Dus werk aan de winkel. Maar hoe dan wel?

Welke risicofactoren zijn er?

Weinig autonomie

Hoe kun je dat aanpakken om die autonomie van werknemers te verhogen? Vaak denken we vanuit oude familiepatronen en overtuigingen dat: ‘Je maar gewoon je werk moet uitvoeren zoals je opgedragen krijgt’ of dat ‘Je hard moet werken voor je centen’. Maar als we naar de resultaten van TNO kijken, dan kunnen we er niet langer omheen en zullen we iets moeten doen aan deze ouderwetse aanpak en gedachtegang. Want voordat je het weet kun je geen kip meer te pakken krijgen die het werk bij je komt doen.

We zien bij bedrijven waar we komen dan ook een ontzettende struggle hoe ze dit dilemma kunnen aanpakken. En ook hoe lastig het is om uit dat oude denkpatroon te geraken, het ‘top-down’ denken. Terwijl het eigenlijk heel erg simpel is.

Laten we een simpel voorbeeld nemen van een medewerker die aan de lopende band in een fabriek staat. Dan denk je: Hoe kun je de autonomie van zo’n medewerker vergroten?

Betrek altijd de medewerker zelf bij de oplossing. Vaak weten zij zelf heel goed wat ze zouden willen en hoe ze het zouden willen. Denk en zeg niet te snel dat iets onmogelijk is en vraag je af: Hoe dan wel? Wat is wel mogelijk? Je zult zien dat er veel meer mogelijkheden en wegen naar Rome leiden dan je in 1^e instantie zou denken.

Werkomgeving

Hieronder valt bijvoorbeeld: Gevaarlijk werk, lawaai en gevaarlijke stoffen. Dit percentage van het ziektepercentage is tussen 2007 en 2017 eigenlijk amper veranderd. Het is zelfs licht gedaald vanwege de vele veiligheids- en milieu maatregelen in onze wet- en regelgeving.

Wel geven werknemers aan de balans van werk en leven minder goed te ervaren waardoor er grotere kans is op ontevredenheid > uitval.

Methoden om van Burnout te herstellen

Wat kun je zelf doen om een burnout op te lossen?

Zorg voor je werknemers en geef ze tools/tips die ervoor zorgen dat ze beter voor zichzelf gaan zorgen. Ga bijvoorbeeld tussen de middag een blokje om wandelen met een aantal collega’s. Even de buitenlucht in, even afleiding en in beweging komen, helpt enorm. Je voelt je frisser en je brein is ook even ‘gelucht’ en leger dan voor de pauze. Zeker als je stressvol werk hebt, is het belangrijk om regelmatig te bewegen want beweging zet je neurologie aan het werk. Het zorgt ervoor dat er beweging komt in je lichaam waardoor er van alles in gang gezet wordt.

Onderzoek toont aan dat medewerkers hun spanning afvoeren door:

• Fysieke activiteiten (boek lezen, TV kijken, hobby’s, tuinieren, vissen, tekenen, schilderen, schrijven, zingen etc.
• Meditatie (wij noemen het liever me-time), zeer effectief omdat je tijdens het ‘niets doen’ je hoofd leeg maakt en stressniveau verlaagt
• Beweging, zoals wandelen, hardlopen, joggen, yoga, fitness, spinnen etc.
• Therapie of training, waarbij men gaat kijken naar de stressfactoren en de aanpak daarvan
• Gebruik van medicatie, vaak wordt anti-depressiva voorgeschreven door artsen
• Gebruik van alcohol, drugs, gamen, shoppen, Social Media etc. Wat in toenemende mate een probleem vormt omdat dit soort vluchtgedrag weer tot andere (gezondheids)problemen kan leiden

Fysieke of recreatieve activiteiten

Beweging is het allerbeste medicijn tegen stress en burnout, dat is inmiddels uitgebreid bewezen. Dus als je werkdruk of stress of spanning voelt, ga dan meer bewegen. Ga fietsen, wandelen, joggen, hardlopen (of wissel wandelen en hardlopen af, een echte aanrader), naar de sportschool, spinnen of dansen of waar jij ook maar zin in hebt. Het maakt niet uit wat je doet, als het je maar ontspant of blij maakt. 8 waar Meditatie wordt vaak als zweverig bestempeld, zo dacht ik zelf ook. Maar sinds ik de kracht van meditatie heb ondervonden, denk ik daar heel anders over. Ik noem het daarom ook liever ‘me-time’. Het is tijd voor mezelf. Tijd dat ik even niets hoef maar gewoon doe waar ik zin in heb. Hoe vaak doen we tegenwoordig nog iets waar we zin in hebben of plezier aan beleven. Meestal wachten we tot in het vrije weekend of vakantie om dat te gaan doen. Terwijl het zooo belangrijk is om dit elke dag te gaan doen. Elke dag iets leuks doen, buikpijn van het lachen hebben, lekker maf dansen door de kamer (er is toch niemand thuis) of lekker mee bleren met de radio in de auto. Heerlijk toch? Doe jij dat iedere dag? Kies jij ervoor om in de file chagrijnig te zijn omdat je weer zoveel tijd kwijt bent of kies jij ervoor om even extra me-time te ervaren en mee te zingen op zo’n hit van vroege tijden? En dat bepaalt voor een groot deel hoe jij je voelt: die keuzes op spannende of eenzame momenten.

Onderzoek toont vele voordelen aan van meditateren: waaronder meer focus, betere intuitie, duidelijkheid, concentratie, rust en beter in staat om dagelijkse stress te kunnen beheersen.

Yoga is ook een goede manier en bewezen als supermethode tegen stress. Je leert namelijk om de rust in je lichaam op te zoeken. Om spanning in je lichaam op te sporen en los te laten. Zowel Yoga als meditatie zijn daarom goede manieren om met stress en spanning in het lichaam  verbeteren. Meditatie is een effectieve manier om stress te verminderen, omdat het kan verjongen en vermoeide, overvolle breinen kan verlichten.

Ook worden mindfulness tools gebruikt om stress bij werkdruk te verminderen. Hierbij legt men de aandacht op het doel wat men wil bereiken. En het blijven in het huidige moment zonder de gedachten af te laten dwalen naar toekomst of verleden. Deze technieken worden ook in het bedrijfsleven uiterst succesvol ingezet om het welzijn van de medewerkers te vergroten.

Mackenzie en Shapiro bestudeerden het effect van mindfulness interventies onder teams van verpleegkundigen. Zij melden verlichting van stress- en burnout symptomen en meer tevredenheid en ontspanning onder verpleegkundigen.

Professionele ontwikkeling en ondersteuning

Organisatiestructuur

De nummer een reden waarom mensen hun werkplek inruilen voor een andere, is overbelasting. Ongezonde en onveilige werkomgevingen dragen ook bij aan stress en werkdruk en burnout.

Het voelen van vrijheid om te handelen, eigenaarschap en autonomie dragen bij aan het welzijn van werknemers. De laagste percentages van werkdruk en stress zijn te vinden in organisaties met veel sociale cohesie oftewel communitygevoel, waar de gezamenlijke doelen bekend zijn, autonomie heerst, en zelf-effectiviteit groot is.

Zoals reeds vermeld zijn de voorspellers van hoge burnout percentages de organisaties die onderbemand zijn, hoge druk zetten op hun werknemers en hoge fysieke werkbelasting hebben. Het verminderen van die stressoren heeft een positief effect op iedereen in de organisatie.

Rol van de leider

Leidinggevenden hebben een extra rol in het voorkomen van werkdruk – en stress en burnout. Het hebben van een actieve en zorgzame leider is een belangrijke factor om het stressgevoel te verminderen. Begane leiders zorgen namelijk voor sociale ondersteuning van hun medewerkers en een gezonde werkomgeving. Het ontvangen van steun en positieve interactie van de leider zorgt voor het gevoel bij de medewerker er niet alleen voor te staan. Inzicht hebben op het sociaal welbevinden van je medewerkers kan een vangnet voor stresssignalen voordat het ernstigere gevolgen heeft voor de gezondheid van werknemers en (indirect) ook je klanten. Werknemers met een goede relatie tot hun leidinggevende hebben een positiever beeld van hun werk en meer draagkracht bij werkdruk. Naast een grotere betrokkenheid om problemen onderling met collega's op te lossen en te bespreken. Een fijne leidinggevende zorgt ervoor dat medewerkers blijven, zelfs als er (tijdelijk) een hoge werkdruk en -stress heerst. Omdat ze erop vertrouwen dat hun leider hen beschermt en er alles aan doet om deze omstandigheden zo snel mogelijk te doen veranderen.

 Balans tussen werk en privé

Een cruciaal onderdeel is effectieve zelfzorg om het evenwicht te bewaren en bewaken tussen werk en privé. Eventueel met je leidinggevende samen kun je identificeren wat de stressoren zijn en hoe je die eventueel kunt verminderen. Vaak helpt het al om er samen over te praten, gewoon herkennen dat het nu even zo is zoals het is. De leidinggevende stelt de juiste (open) vragen en laat de medewerker zelf de oplossingen bedenken. Eigenlijk is leidinggeven niet meer dan de juiste vragen stellen op het juiste moment (haha ik weet zeker dat er nu mensen zijn, die gaan stuiteren). Maar het is echt zo: de beste coaches, teamleiders en leidinggevenden stellen de juiste vragen zodat de neurologie van de medewerker aan de slag kan gaan met het vinden van de juiste oplossingen in diegene. Want zeggen dat iemand lekker moet gaan tuinieren bv terwijl ze daar een hekel aan hebben, werkt stress alleen maar in de hand. Of voorstellen om een lekker potje te gaan janken, wat natuurlijk heerlijk oplucht maar waar een keiharde salesman echt niet op zit te wachten. Een goede leider helpt de oplossingen zichtbaar te maken en zo een beter evenwicht in alle aspecten van het leven te creëren.

Aanpak van Burnout

Prioriteit geven aan goede relaties

De omgang met je medewerkers is je belangrijkste taak als leider om de gezondheid en veerkracht van je werknemers zo groot mogelijk te houden. Als een medewerker het gevoel heeft dat de leidinggevende geen oog heeft of tijd in hem of haar investeert, is het gevoel van werkdruk – en stress hoger dan wanneer hij dat wel doet.

Wat men kan doen om relaties te versterken:

• (Verplichte) wekelijkse check-ins, informeren hoe het gaat;
• verplichte exit interviews, de reden van vertrek boven water krijgen;
• regelmatig MT besprekingen hoe een betere connectie met de medewerkers te behouden;
• tevredenheidsenquêtes uitvoeren en medewerkers betrekken bij Plan van aanpak;
• het aanmoedigen van medewerkers door persoonlijke feedback op hun doelen;

Opleiding

Vaak worden er wel trainingen gevolgd om de eigen professionele skills te upgraden. Maar minder vaak zie je trainingen op het gebied van selfcare, wat medewerkers zelf kunnen doen om werkdruk en -stress te verlagen. Toch zien we dat die behoefte steeds groter wordt en daarom zit dit ook in onze programma’s geintegreerd. Medewerkers moeten zelf in staat zijn om de tekenen van emotionele uitputting, stress en burnout op tijd te herkennen. En wat kan helpen om erger te voorkomen. Het geven van deze instrumenten om hun werk goed te kunnen doen (ook in lastige omstandigheden) en zo te groeien in die vaardigheden ontbreekt bij de meeste organisaties. En dat is een gemiste kans.

Community gevoel

De meeste medewerker willen graag verbinding maken met hun collega's. Op een fijne manier samenwerken en een leuke leidinggevende, staat voor velen bovenaan hun verlanglijstje als ze op zoek gaan naar een nieuwe baan.

Om dat te ondersteunen als werkgever kun je denken aan:

• Boekenclub/maandelijkse leesbijeenkomst waarbij je een bepaald boek bespreekt;
• Samen iets sociaals doen na het werk of na een training;
• Maak sociale ruimtes of bijvoorbeeld een sportruimte waar medewerkers lekker kunnen chillen en iets drinken of eten
• Informele ontmoetingen bv in het bos wandelen of iets anders
• Laat je fanatasie eens gaan of vraag het je medewerkers wat ze leuk zouden vinden

Bieden flexibiliteit

Waar ook een grote ergernis ligt volgens onderzoek, is onnodig in te vullen papierwerk, checklists, protocollen volgen. Ga eens kijken hoe dat bij jullie zit. Zorg ervoor dat medewerkers ruimte hebben om zelf iets in te brengen, ideeën te opperen, hun creativiteit te vrije teugel te laten.

Maak ze verantwoordelijk voor een eigen doelen en bespreek die regelmatig met ze. Wacht niet om daar hun jaarlijkse beoordeling of functioneringsgesprek voor te gebruiken. Maar stel doelen en acties zodat medewerkers kunnen zien of ze nog op koers zitten.

Betrek hen bij belangrijke beslissingen. Vraag naar hun mening en ideeën. We zien te vaak in de praktijk dat daar minimaal gebruik van wordt gemaakt en dat is zo zonde. Er gaat zoveel kennis en creativiteit verloren op die manier.

Denk eens na over meer flexibele (betaalde) time off opties. Schiet nu niet meteen in de ‘Nee dat kan bij ons echt niet’ modus, maar denk eens na over mogelijkheden. Want als je dat niet doet, dan mag je achteraf de prijs van een eventuele burnout betalen. En ik weet zeker dat je dan liever voor deze optie kiest (maar dan is het telaat).

Conclusie

Burnout zorgt ervoor dat je je werk niet meer met passie en met plezier kunt doen. Je kunt je werk niet meer vanuit je volle potentie uitvoeren en bent niet langer in staat je werk zoals voorheen met gemak te doen. Alles voelt zwaar en moeizaam, zelfs de normale dagdagelijkse activiteiten kosten je energie.

Het bedrijfsleven heeft een grote taak om ervoor te zorgen dat de uitvalpercentages van burnout rigoreus worden teruggedrongen. En die taak begint bij de wortel van het ontstaan van het probleem. Dus is een integrale aanpak van stress in een vroegtijdig stadium een absolute noodzaak om erger te voorkomen.

Beter nu flink investeren dan later op de blaren zitten, is noodzakelijk want de cijfers liegen er niet om. Leiders in het werkveld moeten preventieve maatregelen om werknemers te behouden. Dit moet hun absolute prioriteit zijn om de langere termijn verzuimkosten te besparen. Om te garanderen dat werknemers de beste prestaties kunnen leveren die mogelijk zijn, zodat het bedrijf betere resulataten haalt.

Burnout lijkt een nieuw virus te worden en wij hebben het juiste inentingsmiddel beschikbaar. Om te voorkomen dat er in je bedrijf een ongezonde werkomgeving ontstaat. Stress en burnout kan niet worden genegeerd en zal niet vanzelf overwaaien. De gevolgen als je niets doet, kunnen rampzalig zijn voor je bedrijf.

Er zijn ontelbaar veel methodes op de markt, zowel qua training als zelfzorgmethoden. Onze methode is voorzien van alles wat een bedrijf en zijn medewerkers nodig heeft. Stap voor stap en alles op het juiste moment om de effectiviteit te verhogen en stress te verlagen. Gewoon leuk en eenvoudig toe te passen. Geen extra werkload maar juist verlichting, dat is ons uitgangspunt.

Alles begint met herkennen en erkennen van het probleem en wellicht is het bij jullie (nog) niet voelbaar. Gefeliciteerd, dan zijn jullie er op tijd bij en kunnen jullie nu preventieve maatregelen nemen. Is de pijn al voelbaar, dan is het echt tijd om actie te nemen en meteen contact met ons op te nemen. Klik hier voor een gratis strategiesessie om te zien waar jullie staan